คันไปทั้งตัวเป็นอะไร

คันไปทั้งตัว…สาเหตุอะไรที่ซ่อนอยู่?

อาการคันทั่วตัว เป็นอาการที่พบได้บ่อยและสร้างความรำคาญอย่างมาก หลายคนอาจคิดว่าเป็นเพียงอาการเล็กน้อยที่หายไปเองได้ แต่ความจริงแล้ว อาการคันที่เกิดขึ้นอาจบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่ซ่อนอยู่ได้หลากหลายรูปแบบ การเข้าใจสาเหตุที่อยู่เบื้องหลังอาการนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อการรักษาที่ถูกต้องและมีประสิทธิภาพ

อาการคันนั้นเกิดจากการกระตุ้นของเซลล์ประสาทรับความรู้สึกที่ผิวหนัง ปัจจัยกระตุ้นเหล่านี้มีความหลากหลายมาก ตั้งแต่สิ่งเร้าภายนอกไปจนถึงความผิดปกติภายในร่างกาย เราสามารถแบ่งสาเหตุหลักๆ ได้เป็นสองกลุ่มใหญ่คือ โรคผิวหนัง และ โรคระบบอื่นๆ ที่มีอาการคันเป็นอาการแสดงร่วม

1. โรคผิวหนัง: เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โรคผิวหนังหลายชนิดมีอาการคันเป็นอาการเด่น ตัวอย่างเช่น:

• ลมพิษ (Urticaria): ลักษณะเป็นผื่นนูนแดง คันมาก อาจเกิดจากการแพ้อาหาร ยา หรือสิ่งแวดล้อม บางครั้งอาจเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุ
• กลาก (Eczema): เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง ลักษณะเป็นผื่นแดง คันมาก มักพบในเด็กเล็ก แต่สามารถเกิดขึ้นได้ในผู้ใหญ่
• เกลื้อน (Ringworm): เกิดจากเชื้อรา ลักษณะเป็นผื่นวงกลม คัน มักพบที่บริเวณหนังศีรษะ ลำตัว และขาหนีบ
• สะเก็ดเงิน (Psoriasis): เป็นโรคผิวหนังเรื้อรัง ลักษณะเป็นผื่นแดงหนา มีสะเก็ดสีขาวหรือสีเงิน คันมาก
• หิด (Scabies): เกิดจากไร Sarcoptes scabiei ลักษณะเป็นผื่นแดง คันอย่างรุนแรง มักพบรอยขีดข่วนตามร่างกาย
• อีสุกอีใส (Chickenpox): เกิดจากเชื้อไวรัส Varicella-zoster ลักษณะเป็นผื่นตุ่มน้ำใส คันมาก
• ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis): เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง ลักษณะเป็นผื่นแดง คันมาก มักพบในผู้ที่มีประวัติแพ้ภูมิตัวเอง
• ผิวแห้ง (Xerosis): ผิวแห้งขาดความชุ่มชื้นทำให้เกิดอาการคัน โดยเฉพาะในบริเวณที่แห้งง่าย เช่น ขา แขน
• ผื่นระคายสัมผัส (Contact dermatitis): เกิดจากการสัมผัสกับสารระคายเคืองต่างๆ เช่น สบู่ น้ำยาซักผ้า โลหะ ทำให้เกิดอาการคันและอาจมีผื่นแดง บวม

2. โรคทางระบบอื่นๆ: นอกจากโรคผิวหนังแล้ว อาการคันทั่วตัวอาจเป็นอาการแสดงร่วมของโรคอื่นๆ ได้ เช่น:

• เบาหวาน (Diabetes mellitus): ผู้ป่วยเบาหวานบางรายอาจมีอาการคันเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำตาลในเลือด และการติดเชื้อที่ผิวหนัง
• งูสวัด (Shingles): เกิดจากการกลับมาของเชื้อไวรัส Varicella-zoster ทำให้เกิดผื่นปวดแสบร้อนและคันตามแนวเส้นประสาท
• โรคไตวายเรื้อรัง (Chronic kidney disease): การทำงานของไตที่บกพร่องอาจทำให้เกิดการสะสมของสารพิษในร่างกาย ส่งผลให้เกิดอาการคัน

เมื่อใดควรไปพบแพทย์?

หากคุณมีอาการคันทั่วตัวอย่างรุนแรง คันนานเกิน 2 สัปดาห์ มีผื่นผิดปกติ มีไข้ หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษา แพทย์จะทำการตรวจร่างกาย ซักประวัติ และอาจทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือด การตรวจปัสสาวะ หรือการตรวจชิ้นเนื้อ เพื่อหาสาเหตุและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม อย่าปล่อยให้ความคันรบกวนคุณภาพชีวิต การรักษาที่ถูกต้องจะช่วยบรรเทาอาการคันและรักษาโรคที่เป็นสาเหตุได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หมายเหตุ: บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้เบื้องต้นเท่านั้น ไม่สามารถใช้ในการวินิจฉัยหรือรักษาโรค หากคุณมีอาการคันทั่วตัว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้อง อย่าพึ่งพาข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตเพียงอย่างเดียว