ต่อมน้ําลายบวม เกิดจากอะไร

ต่อมน้ำลายบวม: สัญญาณเตือนภัยที่ไม่ควรมองข้าม

ต่อมน้ำลายทำหน้าที่สำคัญในการผลิตน้ำลาย ซึ่งช่วยในการย่อยอาหาร ชะล้างแบคทีเรีย และรักษาความชุ่มชื้นในช่องปาก อาการบวมที่ต่อมน้ำลายจึงเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้ หลายคนมักเข้าใจว่าต่อมน้ำลายบวมเกิดจากการติดเชื้อไวรัสอย่างคางทูมเพียงอย่างเดียว แต่ในความเป็นจริงแล้วสาเหตุของอาการบวมที่ต่อมน้ำลายนั้นมีความหลากหลายและซับซ้อนกว่านั้นมาก

หนึ่งในสาเหตุที่พบบ่อยคือการอุดตันของท่อน้ำลาย ก้อนนิ่วขนาดเล็กหรือเศษอาหาร รวมถึงความหนืดของน้ำลายที่ผิดปกติ สามารถปิดกั้นทางเดินของน้ำลาย ส่งผลให้น้ำลายสะสมและทำให้ต่อมน้ำลายบวม อาการมักจะเด่นชัดขึ้นระหว่างรับประทานอาหาร เนื่องจากต่อมน้ำลายพยายามผลิตน้ำลายเพิ่มขึ้นแต่ไม่สามารถระบายออกได้ นอกจากนี้ การขาดน้ำก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ความเข้มข้นของน้ำลายเพิ่มขึ้น เสี่ยงต่อการเกิดการอุดตันและต่อมน้ำลายบวมได้ง่ายขึ้น

นอกเหนือจากการอุดตัน การติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัสก็เป็นสาเหตุสำคัญของต่อมน้ำลายบวม ไวรัสคางทูมเป็นที่รู้จักกันดีว่าทำให้เกิดอาการบวมที่ต่อมน้ำลายบริเวณแก้ม แต่ไวรัสชนิดอื่นๆ เช่น ไวรัสไข้หวัดใหญ่ ก็สามารถทำให้เกิดอาการคล้ายกันได้เช่นกัน ในส่วนของการติดเชื้อแบคทีเรีย มักเกิดจากการแพร่กระจายของเชื้อแบคทีเรียจากช่องปากเข้าสู่ต่อมน้ำลาย โดยเฉพาะในผู้ที่มีสุขภาพช่องปากไม่ดี หรือผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ

นอกจากนี้ พฤติกรรมการรับประทานอาหารบางอย่างก็อาจส่งผลต่อสุขภาพของต่อมน้ำลาย การรับประทานอาหารรสจัดเป็นประจำ อาจกระตุ้นการทำงานของต่อมน้ำลายมากเกินไป ในขณะที่อาหารแห้ง เช่น ขนมขบเคี้ยว อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำและน้ำลายมีความเข้มข้นสูงขึ้น เพิ่มความเสี่ยงต่อการอุดตันของท่อน้ำลาย ในบางกรณี ยาบางชนิด โรคแพ้ภูมิตัวเอง และแม้กระทั่งความเครียด ก็อาจเป็นปัจจัยเสริมที่ทำให้เกิดอาการต่อมน้ำลายบวมได้

ดังนั้น หากพบว่ามีอาการต่อมน้ำลายบวม ไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริง และรับการรักษาที่เหมาะสม การดูแลสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอ ดื่มน้ำให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การสูบบุหรี่ จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาที่ต่อมน้ำลายได้