ถ้าไม่ฟอกไต จะอยู่ได้นานไหม

ชีวิตที่แขวนอยู่บนเส้นด้าย: เมื่อไตวายและการฟอกไตคือทางรอด

ไต เป็นอวัยวะสำคัญของร่างกายที่ทำหน้าที่กรองของเสียและน้ำส่วนเกินออกจากเลือด รักษาความสมดุลของเกลือแร่ และผลิตฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการทำงานของร่างกาย เมื่อไตไม่สามารถทำงานได้อย่างปกติ หรือที่เรียกว่า ไตวาย ชีวิตของผู้ป่วยก็ตกอยู่ในความเสี่ยง หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม

การฟอกไต หรือการบำบัดทดแทนไต (Renal Replacement Therapy: RRT) เป็นกระบวนการที่ช่วยทำหน้าที่ของไตในการกรองของเสียออกจากเลือดเมื่อไตไม่สามารถทำหน้าที่ได้ตามปกติ มีสองวิธีหลักๆ คือ การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม (Hemodialysis) และการล้างไตทางช่องท้อง (Peritoneal Dialysis) การฟอกไตเป็นเหมือนเส้นชีวิตที่ช่วยยืดอายุและบรรเทาอาการของผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้าย

วิกฤตแห่งชีวิต: หากไม่ฟอกไต…

คำถามที่หลายคนสงสัยคือ ถ้าไม่ฟอกไต จะอยู่ได้นานไหม? คำตอบนั้นค่อนข้างน่าเศร้า เพราะหากผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายไม่ได้รับการฟอกไต อายุขัยจะสั้นลงอย่างมาก โดยทั่วไปแล้ว ผู้ป่วยอาจมีชีวิตอยู่ได้เพียง 10-14 วันเท่านั้น ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายและปัจจัยอื่นๆ

ในช่วงแรกๆ ของการที่ไตไม่ทำงาน ผู้ป่วยอาจเริ่มมีอาการที่ไม่จำเพาะเจาะจง เช่น ปวดเมื่อยตามตัว คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย อาการเหล่านี้เกิดจากการสะสมของเสียในร่างกายที่ไม่สามารถขับออกได้ เมื่อไตทำงานได้น้อยลงเรื่อยๆ อาการก็จะรุนแรงมากขึ้น

ต่อมา อาการบวมน้ำจะเริ่มปรากฏให้เห็น โดยเฉพาะบริเวณขา เท้า และข้อเท้า เนื่องจากไตไม่สามารถขับน้ำส่วนเกินออกจากร่างกายได้ ความดันโลหิตก็จะสูงขึ้น เนื่องจากไตมีบทบาทในการควบคุมความดันโลหิต เมื่อไตทำงานผิดปกติ ความดันโลหิตก็จะไม่สามารถควบคุมได้

เมื่อไตไม่สามารถทำงานได้เลย ของเสียจะสะสมในร่างกายในปริมาณมาก ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะน้ำท่วมปอด ภาวะโปแตสเซียมในเลือดสูง (Hyperkalemia) ซึ่งเป็นอันตรายต่อหัวใจ และอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ นอกจากนี้ ภาวะไตวายยังทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายอ่อนแอลง ทำให้ผู้ป่วยเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆ ได้ง่ายขึ้น และการติดเชื้อรุนแรงก็เป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตในผู้ป่วยไตวายที่ไม่ได้รับการฟอกไต

การตัดสินใจที่ยากลำบาก

แน่นอนว่าการฟอกไตเป็นการรักษาที่ต้องใช้เวลาและวินัยอย่างมาก ผู้ป่วยต้องเดินทางไปโรงพยาบาลเพื่อฟอกเลือดเป็นประจำ หรือต้องทำการล้างไตทางช่องท้องด้วยตนเองที่บ้านทุกวัน นอกจากนี้ การฟอกไตยังอาจมีผลข้างเคียง เช่น ความดันโลหิตต่ำ ตะคริว และการติดเชื้อ

อย่างไรก็ตาม การฟอกไตก็เป็นทางเลือกเดียวที่สามารถยืดอายุและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายได้ หากไม่ได้รับการฟอกไต ผู้ป่วยจะต้องเผชิญกับความทรมานจากอาการต่างๆ และมีอายุขัยที่สั้นลงอย่างมาก การตัดสินใจว่าจะฟอกไตหรือไม่จึงเป็นเรื่องที่ต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ โดยปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และคำนึงถึงสภาพร่างกาย ความพร้อมทางด้านจิตใจ และปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

แสงสว่างที่ปลายอุโมงค์

แม้ว่าไตวายจะเป็นโรคร้ายแรง แต่ด้วยความก้าวหน้าทางการแพทย์ การฟอกไตก็เป็นเหมือนแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ที่ช่วยให้ผู้ป่วยมีชีวิตต่อไปได้นานขึ้นและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ นอกจากนี้ การปลูกถ่ายไตก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่สามารถรักษาไตวายได้อย่างถาวร อย่างไรก็ตาม การปลูกถ่ายไตนั้นมีข้อจำกัดหลายประการ เช่น การรอรับบริจาคไตที่อาจใช้เวลานาน และความเสี่ยงของการปฏิเสธไต

ดังนั้น การดูแลสุขภาพไตให้ดีตั้งแต่เนิ่นๆ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุด การควบคุมอาหาร การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ไม่จำเป็น และการตรวจสุขภาพเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคไตได้ หากพบว่ามีอาการผิดปกติเกี่ยวกับไต ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที