ทำไมดื่มน้ำเย็นแล้วปวดหัว

ปริศนาสมอง: ทำไมดื่มน้ำเย็นแล้วปวดหัวจี๊ด? ไขสาเหตุและวิธีรับมืออาการ Brain Freeze

เคยไหม? ดับกระหายคลายร้อนด้วยน้ำเย็นจัด หรือไอศกรีมหวานเย็นชื่นใจ แต่ไม่ทันไรกลับต้องร้องโอดโอยเพราะอาการปวดหัวจี๊ดขึ้นมาทันที อาการนี้ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน แต่สำหรับบางคน มันคือประสบการณ์ที่น่าทรมานและชวนให้สงสัยว่า “ทำไมถึงเป็นแบบนี้?”

อาการปวดหัวที่เกิดขึ้นหลังจากการดื่มหรือกินอะไรเย็นๆ อย่างรวดเร็ว มีชื่อเรียกเล่นๆ ว่า “Brain Freeze” หรือ “Ice Cream Headache” แม้ชื่อจะดูน่ารัก แต่ความรู้สึกนั้นกลับไม่น่ารักอย่างที่คิด สาเหตุหลักของอาการนี้ไม่ได้ซับซ้อนอย่างที่คิด แต่เกี่ยวข้องกับการทำงานของหลอดเลือดในสมองและระบบประสาท

กลไกเบื้องหลังความเย็น: หลอดเลือดหดตัวและขยายตัว

เมื่อน้ำเย็นจัดสัมผัสกับเพดานปากหรือคอ หลอดเลือดบริเวณนั้นจะหดตัวอย่างรวดเร็วเพื่อตอบสนองต่อความเย็นที่เกิดขึ้น ร่างกายฉลาดพอที่จะพยายามรักษาสมดุลอุณหภูมิ และเมื่อหลอดเลือดหดตัว ร่างกายก็จะพยายามขยายหลอดเลือดเหล่านั้นกลับสู่ภาวะปกติอย่างรวดเร็วเช่นกัน การเปลี่ยนแปลงขนาดของหลอดเลือดอย่างฉับพลันนี้เอง ที่กระตุ้นเส้นประสาทในบริเวณนั้น

เส้นประสาทที่ถูกกระตุ้นนี้จะส่งสัญญาณไปยังสมอง โดยเฉพาะบริเวณที่เรียกว่า Anterior Cingulate Cortex (ACC) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสมองที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ความเจ็บปวด สมองตีความสัญญาณนี้ว่าเป็นอาการปวดหัว ทำให้เรารู้สึกเจ็บจี๊ดขึ้นมา

ปัจจัยที่ส่งผลต่อความรุนแรงของอาการ Brain Freeze

• ความเย็นจัดของสิ่งที่กิน/ดื่ม: ยิ่งเย็นมากเท่าไหร่ โอกาสที่หลอดเลือดจะหดตัวและขยายตัวอย่างรวดเร็วก็ยิ่งมากขึ้น
• ความเร็วในการกิน/ดื่ม: การรีบกินหรือดื่มทำให้พื้นที่สัมผัสกับความเย็นมากขึ้น และกระตุ้นเส้นประสาทได้รวดเร็วยิ่งขึ้น
• ความไวของแต่ละบุคคล: บางคนมีความไวต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิมากกว่าคนอื่น ทำให้มีโอกาสเกิดอาการ Brain Freeze ได้ง่ายกว่า
• ประวัติไมเกรน: ผู้ที่มีประวัติเป็นไมเกรนอาจมีแนวโน้มที่จะเกิดอาการ Brain Freeze ได้ง่ายกว่าคนทั่วไป

รับมืออย่างไรกับอาการ Brain Freeze?

ข่าวดีคืออาการ Brain Freeze มักจะหายไปเองภายในเวลาไม่กี่วินาทีหรือไม่กี่นาที สิ่งที่คุณสามารถทำได้เพื่อบรรเทาอาการคือ:

• หยุดกิน/ดื่ม: ลดการสัมผัสกับความเย็นทันที
• กดลิ้นขึ้นไปที่เพดานปาก: การทำเช่นนี้จะช่วยให้ความร้อนจากลิ้นช่วยคลายความเย็นบริเวณเพดานปาก และช่วยให้หลอดเลือดกลับสู่ภาวะปกติได้เร็วขึ้น
• ใช้มือปิดปากและจมูก: หายใจเอาอากาศอุ่นๆ เข้าไป เพื่อเพิ่มอุณหภูมิบริเวณรอบๆ ปากและคอ
• รอ: โดยทั่วไปแล้ว อาการจะหายไปเองเมื่อร่างกายปรับตัวได้

เมื่อไหร่ที่ควรไปพบแพทย์?

โดยส่วนใหญ่แล้วอาการ Brain Freeze ไม่เป็นอันตรายและไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา แต่หากอาการปวดหัวรุนแรงมาก ผิดปกติ หรือเกิดขึ้นบ่อยครั้ง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุอื่นๆ ที่อาจเป็นไปได้

สรุป

อาการ Brain Freeze เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อหลอดเลือดในสมองหดตัวและขยายตัวอย่างรวดเร็วจากการสัมผัสกับความเย็น แม้จะไม่เป็นอันตราย แต่ก็อาจสร้างความรำคาญได้ การหลีกเลี่ยงการกินหรือดื่มอะไรเย็นๆ อย่างรวดเร็ว และการรู้วิธีรับมือกับอาการ จะช่วยให้คุณเพลิดเพลินกับเครื่องดื่มเย็นๆ ได้อย่างเต็มที่ โดยไม่ต้องกังวลกับอาการปวดหัวจี๊ดๆ ที่ตามมา