ปอดฟีบเกิดจากอะไร

ปอดแฟบ: เมื่อลมหายใจติดขัด สาเหตุที่ซ่อนเร้นเกินกว่าที่คุณคิด

ภาวะปอดแฟบ หรือที่รู้จักกันในทางการแพทย์ว่า pneumothorax นั้นเป็นภาวะที่ปอดยุบตัวลงบางส่วนหรือทั้งหมด ทำให้ความสามารถในการรับออกซิเจนลดลงอย่างมีนัยสำคัญ อาการอาจเบาบางจนแทบไม่รู้สึกตัว หรือรุนแรงจนถึงขั้นเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ความเข้าใจถึงสาเหตุที่แท้จริงของภาวะนี้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการป้องกันและการรักษา

แตกต่างจากความเข้าใจทั่วไปที่อาจคิดว่าปอดแฟบเกิดจากเพียงการผ่าตัด ความจริงแล้วสาเหตุของภาวะนี้มีความหลากหลายและซับซ้อนมากกว่านั้น เราสามารถแบ่งสาเหตุของปอดแฟบออกได้เป็นสองประเภทหลัก คือ ปอดแฟบแบบปฐมภูมิ (Primary Spontaneous Pneumothorax) และปอดแฟบแบบทุติยภูมิ (Secondary Spontaneous Pneumothorax)

ปอดแฟบแบบปฐมภูมิ: เกิดขึ้นโดยไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน มักพบในกลุ่มคนหนุ่มสาว อายุระหว่าง 20-40 ปี ที่มีสุขภาพแข็งแรง โดยเฉพาะในเพศชาย เชื่อกันว่าอาจเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของเนื้อปอดที่ทำให้เกิดถุงลมเล็กๆ แตกรั่ว หรืออาจเกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมบางชนิด กลุ่มเสี่ยงนี้อาจมีประวัติครอบครัวเป็นโรคปอด หรือมีบุคลิกภาพผอมสูง บางรายอาจมีกิจกรรมที่ทำให้แรงดันในปอดเพิ่มสูง เช่น การเล่นกีฬาที่ใช้แรงมาก หรือการไออย่างแรง แต่ก็ไม่ใช่สาเหตุโดยตรงเสมอไป

ปอดแฟบแบบทุติยภูมิ: เกิดขึ้นในผู้ที่มีโรคปอดอยู่เดิม เช่น วัณโรค โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) มะเร็งปอด ถุงลมโป่งพอง หรือผู้ที่เคยได้รับบาดเจ็บที่ทรวงอก การติดเชื้อปอดรุนแรง หรือแม้แต่การผ่าตัดที่เกี่ยวข้องกับปอด โรคเหล่านี้จะทำให้เนื้อปอดอ่อนแอลง มีความเสี่ยงต่อการฉีกขาดและทำให้เกิดปอดแฟบได้ง่ายขึ้น

นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นๆ อีกที่อาจนำไปสู่ภาวะปอดแฟบได้ เช่น:

• การบาดเจ็บที่ทรวงอก: จากอุบัติเหตุ เช่น อุบัติเหตุทางรถยนต์ การตกจากที่สูง หรือการถูกกระแทกอย่างรุนแรงที่บริเวณทรวงอก
• การใช้สารเสพติดบางชนิด: เช่น การสูดดมสารเคมี หรือการใช้ยาเสพติดบางประเภท
• การดำน้ำลึก: การเปลี่ยนแปลงความดันอย่างรวดเร็วอาจทำให้เกิดการฉีกขาดของเนื้อปอดได้
• การใช้เครื่องช่วยหายใจ: แม้ว่าจะช่วยรักษาชีวิตได้ แต่การใช้เครื่องช่วยหายใจอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดปอดแฟบได้เช่นกัน

การวินิจฉัยภาวะปอดแฟบจะอาศัยการตรวจร่างกาย การฟังเสียงปอด และการเอกซเรย์ทรวงอก การรักษาจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ บางรายอาจหายเองได้โดยไม่ต้องรักษา แต่บางรายอาจต้องใช้การรักษาด้วยการเจาะปอดเพื่อระบายอากาศออก หรืออาจต้องได้รับการผ่าตัดเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะปอดแฟบซ้ำอีก

ดังนั้น การดูแลสุขภาพปอดอย่างเหมาะสม การเลิกสูบบุหรี่ การหลีกเลี่ยงสารเสพติด และการรับการรักษาโรคปอดอย่างต่อเนื่อง เป็นสิ่งสำคัญในการลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะปอดแฟบ และควรพบแพทย์หากมีอาการผิดปกติที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เพื่อการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องและทันท่วงที