สาเหตุของโรคเบาหวานเกิดจากอะไร

เบื้องหลังโรคหวาน: สาเหตุที่ซับซ้อนกว่าที่คิด

โรคเบาหวาน เป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตผู้คนนับล้านทั่วโลก แม้ว่าเราจะคุ้นเคยกับคำว่า “เบาหวาน” แต่สาเหตุที่แท้จริงของโรคนี้กลับมีความซับซ้อนมากกว่าที่หลายคนคิด ไม่ใช่แค่เพียงการกินหวานมากเกินไปเท่านั้น แต่มันคือการทำงานที่ผิดพลาดของระบบการควบคุมน้ำตาลในเลือด ซึ่งมีหลายปัจจัยเกี่ยวข้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีของเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งเป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด

หลายคนเข้าใจว่าเบาหวานชนิดที่ 2 เกิดจากการดื้อต่ออินซูลิน (Insulin Resistance) นั่นคือความจริงเพียงส่วนหนึ่ง อินซูลินเป็นฮอร์โมนที่สำคัญ ทำหน้าที่เสมือนกุญแจไขประตูให้เซลล์ต่างๆ ในร่างกายรับน้ำตาลกลูโคสจากกระแสเลือดเข้าไปใช้เป็นพลังงาน แต่ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 เซลล์เหล่านั้นเริ่ม “ดื้อ” ต่ออินซูลิน เหมือนกับว่ากุญแจไม่สามารถไขประตูได้อย่างสมบูรณ์ ผลที่ตามมาคือน้ำตาลกลูโคสยังคงวนเวียนอยู่ในกระแสเลือดในปริมาณสูง สร้างความเสียหายต่อหลอดเลือด ประสาท และอวัยวะต่างๆ ในระยะยาว

แต่การดื้อต่ออินซูลินเองก็ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างโดดเดี่ยว ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่ซับซ้อนและเกี่ยวข้องกัน ได้แก่:

• พันธุกรรม: ประวัติครอบครัวที่มีโรคเบาหวานเพิ่มโอกาสในการเกิดโรคนี้ แม้ว่าจะไม่ได้หมายความว่าทุกคนที่มียีนเกี่ยวข้องจะต้องเป็นโรคนี้ แต่ยีนเหล่านั้นอาจส่งผลต่อการทำงานของอินซูลินหรือการเผาผลาญน้ำตาลในร่างกาย

• วิถีชีวิต: การบริโภคอาหารที่มีน้ำตาลสูง ไขมันอิ่มตัวสูง และการขาดการออกกำลังกายเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญ วิถีชีวิตแบบอยู่ประจำที่ทำให้กล้ามเนื้อไม่สามารถนำน้ำตาลไปใช้ได้อย่างเต็มที่ ยิ่งเพิ่มการดื้อต่ออินซูลิน

• น้ำหนักตัว: ภาวะอ้วนหรือน้ำหนักเกินเป็นปัจจัยเสี่ยงหลัก ไขมันส่วนเกินโดยเฉพาะอย่างยิ่งไขมันในช่องท้องจะรบกวนการทำงานของอินซูลิน

• อายุ: ความเสี่ยงของการเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จะเพิ่มขึ้นตามอายุ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติของร่างกาย

การทำความเข้าใจถึงสาเหตุที่ซับซ้อนเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันและควบคุมโรคเบาหวาน การดูแลสุขภาพอย่างรอบด้าน การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการควบคุมน้ำหนัก เป็นกลยุทธ์สำคัญในการลดความเสี่ยง และหากมีประวัติครอบครัวที่มีโรคเบาหวาน การตรวจสุขภาพเป็นประจำก็มีความสำคัญไม่น้อย เพื่อตรวจจับและควบคุมโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ก่อนที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง และยืดอายุขัยของผู้ป่วยให้ยาวนานขึ้น