อาการสะบักจมเกิดจากอะไร

สะบักจม: เมื่อร่างกายส่งสัญญาณเตือนจากความไม่สมดุล

สะบักจม (Scapular winging) คือภาวะที่กระดูกสะบัก (กระดูกไหปลาร้า) ยื่นออกมาจากด้านหลังลำตัวผิดปกติ ทำให้ดูเหมือนปีกนก อาการนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเองโดยปราศจากสาเหตุ แต่เป็นสัญญาณเตือนจากความผิดปกติของกล้ามเนื้อและโครงสร้างร่างกาย ซึ่งมีหลายปัจจัยที่อาจนำไปสู่ภาวะนี้ และการเข้าใจสาเหตุจึงเป็นกุญแจสำคัญในการรักษาและป้องกัน

สาเหตุที่ซ่อนเร้นเบื้องหลังสะบักจม:

สะบักจมไม่ได้เกิดจากสาเหตุเดียว แต่เป็นผลลัพธ์จากความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อและระบบประสาท โดยสามารถแบ่งสาเหตุได้คร่าวๆ ดังนี้:

• ความผิดปกติของกล้ามเนื้อ: นี่คือสาเหตุหลัก โดยเฉพาะกล้ามเนื้อที่ควบคุมการเคลื่อนไหวและการทรงตัวของกระดูกสะบัก เช่น กล้ามเนื้อ serratus anterior (ซึ่งช่วยดึงกระดูกสะบักเข้าหาลำตัว), กล้ามเนื้อ trapezius (กล้ามเนื้อรูปสามเหลี่ยมบริเวณหลัง), และกล้ามเนื้อ rhomboids (กล้ามเนื้อบริเวณระหว่างกระดูกสะบักกับกระดูกสันหลัง) หากกล้ามเนื้อเหล่านี้มีความอ่อนแอ หรือตึงเครียดไม่สมดุล จะทำให้กระดูกสะบักไม่สามารถอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องได้ การยกของหนักผิดท่า การนั่งหลังค่อมเป็นเวลานาน การใช้ท่าทางที่ไม่ถูกต้องในการทำงานหรือเล่นกีฬา ล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้กล้ามเนื้อเหล่านี้ทำงานหนักเกินไป เกิดการบาดเจ็บ และนำไปสู่สะบักจม

• ความเสียหายของเส้นประสาท: เส้นประสาท long thoracic nerve มีหน้าที่ควบคุมกล้ามเนื้อ serratus anterior หากเส้นประสาทนี้ได้รับบาดเจ็บ เช่น จากการผ่าตัด การบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ หรือการติดเชื้อ จะทำให้กล้ามเนื้อ serratus anterior ทำงานได้ไม่เต็มที่ ส่งผลให้เกิดสะบักจม

• ความผิดปกติทางโครงสร้าง: ในบางกรณี สะบักจมอาจเกิดจากความผิดปกติทางโครงสร้าง เช่น ความผิดปกติของกระดูก ข้อต่อ หรือกระดูกสันหลัง ซึ่งอาจมีตั้งแต่กำเนิดหรือเกิดขึ้นภายหลังจากการบาดเจ็บ

• พฤติกรรมการใช้ชีวิต: การขาดการออกกำลังกาย การนั่งทำงานเป็นเวลานานโดยไม่พัก การมีความเครียดสะสม และการนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ ล้วนส่งผลต่อความสมดุลของกล้ามเนื้อและระบบประสาท ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดสะบักจม

การรักษาและการป้องกัน:

การรักษาสะบักจมจะขึ้นอยู่กับสาเหตุ โดยแพทย์อาจใช้การรักษาแบบอนุรักษ์นิยม เช่น การกายภาพบำบัด เพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อ ยืดกล้ามเนื้อที่ตึงเครียด และปรับปรุงท่าทาง การฝึกโยคะและไทชิอาจช่วยได้ ในกรณีที่รุนแรง อาจจำเป็นต้องผ่าตัด การป้องกันสะบักจม สามารถทำได้โดยการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การรักษาสุขภาพที่ดี การปรับปรุงท่าทางในการทำงานและการใช้ชีวิตประจำวัน และการหลีกเลี่ยงการยกของหนักผิดท่า

สะบักจม แม้ดูเหมือนเป็นอาการเล็กน้อย แต่ก็อาจบ่งบอกถึงความผิดปกติที่ซ่อนอยู่ ดังนั้น หากมีอาการสะบักจม ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านกายภาพบำบัด เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้อง และป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต