เบาหวานลงเท้าเกิดจากอะไร

เบาหวานลงเท้า: เมื่อน้ำตาลในเลือดทำลายปลายเท้า

โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อร่างกายอย่างกว้างขวาง และหนึ่งในภาวะแทรกซ้อนที่น่ากลัวและพบได้บ่อยคือ “เบาหวานลงเท้า” (Diabetic foot) ซึ่งไม่ใช่แค่แผลเล็กๆน้อยๆ แต่เป็นปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง อาจนำไปสู่การตัดนิ้วเท้าหรือแม้กระทั่งขาได้หากไม่ได้รับการดูแลอย่างทันท่วงที

เบาหวานลงเท้าเกิดจากการทำงานผิดปกติของร่างกายสองระบบหลักที่ส่งผลกระทบต่อเท้าโดยตรง:

1. ระบบประสาท (Neuropathy): ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงเกินไปเป็นเวลานานจะทำลายเส้นประสาท โดยเฉพาะเส้นประสาทส่วนปลาย (Peripheral neuropathy) ซึ่งควบคุมความรู้สึกสัมผัส ความเจ็บปวด และอุณหภูมิ ผลที่ตามมาคือผู้ป่วยอาจไม่รู้สึกถึงความเจ็บปวดแม้จะมีแผล เศษหินเล็กๆ หรือการถูกของมีคมบาดที่เท้า แผลเล็กๆเหล่านี้จึงมักถูกละเลย และอาจลุกลามกลายเป็นแผลเรื้อรังได้อย่างรวดเร็ว

2. ระบบไหลเวียนโลหิต (Vascular disease): เบาหวานยังทำลายหลอดเลือด ทำให้การไหลเวียนโลหิตไปเลี้ยงเท้าลดลง ส่งผลให้แผลหายช้า เนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนและสารอาหารไม่เพียงพอ เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นเนื้อตาย (Necrosis) จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนและอาจต้องผ่าตัดตัดนิ้วหรือขาเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อ

ปัจจัยเสริมที่เพิ่มความเสี่ยงต่อเบาหวานลงเท้า:

• การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดที่ไม่ดี: การควบคุมน้ำตาลในเลือดที่ดีเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่างๆของโรคเบาหวาน รวมถึงเบาหวานลงเท้า
• ความดันโลหิตสูง: ทำให้การไหลเวียนโลหิตยิ่งแย่ลง
• ไขมันในเลือดสูง: เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือด
• การสูบบุหรี่: ทำให้การไหลเวียนโลหิตแย่ลงและลดความสามารถในการรักษาแผล
• โรคเท้าผิดรูป: เช่น กระดูกนิ้วเท้าคด จะเพิ่มแรงกดทับที่ผิวหนัง ทำให้เกิดแผลได้ง่าย
• สุขอนามัยเท้าที่ไม่ดี: การไม่ดูแลความสะอาดของเท้าอย่างเหมาะสมจะเพิ่มโอกาสการติดเชื้อ

การป้องกันและการดูแลเบาหวานลงเท้า:

การตรวจเช็คเท้าเป็นประจำ การดูแลสุขอนามัยเท้าอย่างดี การสวมใส่รองเท้าที่เหมาะสม และการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ความดันโลหิต และไขมันในเลือดอย่างเคร่งครัด ล้วนเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันและชะลอการเกิดเบาหวานลงเท้า หากพบว่ามีแผลหรืออาการผิดปกติที่เท้า ควรไปพบแพทย์ทันทีเพื่อรับการรักษาอย่างถูกต้อง อย่าละเลยแม้แต่แผลเล็กๆน้อยๆ เพราะมันอาจเป็นจุดเริ่มต้นของปัญหาใหญ่ได้

เบาหวานลงเท้าเป็นภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง แต่สามารถป้องกันได้ด้วยการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี การให้ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถควบคุมโรคและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้