โรคจากการทำงานมีกี่ประเภท

โรคจากการทำงาน: มากกว่าแค่ “เหนื่อยล้า”

คำว่า “โรคจากการทำงาน” มักถูกมองข้ามหรือตีความจำกัดอยู่เพียงแค่ความเหนื่อยล้า ความเครียด หรืออาการปวดเมื่อยตามร่างกาย แต่ความจริงแล้ว โรคจากการทำงานมีความหลากหลายและซับซ้อนมากกว่านั้นมาก การจำแนกประเภทที่ชัดเจนนั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย และไม่มีการแบ่งประเภทที่เป็นสากล แต่สามารถแบ่งกลุ่มใหญ่ๆ ได้ตามสาเหตุและลักษณะอาการ โดยมองข้ามการจำแนกแบบสองกลุ่มที่กล่าวถึงในเนื้อหาเดิม ซึ่งอาจทำให้เข้าใจไม่ครบถ้วน เราจะพิจารณาการจำแนกประเภทที่ครอบคลุมมากขึ้นดังนี้:

1. โรคจากปัจจัยทางกายภาพ: กลุ่มนี้เกิดจากการสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมการทำงานที่ไม่เหมาะสม โดยสามารถแบ่งย่อยได้เป็นหลายประเภท เช่น:

• โรคจากเสียงดัง (Noise-induced hearing loss): การทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีเสียงดังเป็นเวลานาน ทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยินอย่างถาวร
• โรคจากการสั่นสะเทือน (Vibration-induced white finger): การใช้เครื่องมือสั่นสะเทือนเป็นเวลานาน ทำให้เกิดอาการชาและขาวที่ปลายนิ้วมือ และอาจลามไปถึงแขน
• โรคจากความร้อน (Heat stroke, Heat exhaustion): การทำงานในสภาพอากาศร้อนจัด หรือในสถานที่ที่อุณหภูมิสูง อาจทำให้เกิดอาการอ่อนเพลีย เป็นลม หรือถึงขั้นเสียชีวิต
• โรคจากแสง (Eye strain, Photokeratitis): การทำงานที่ต้องสัมผัสกับแสงจ้า หรือแสงรังสีต่างๆ อาจทำให้เกิดอาการตาอักเสบ หรือโรคทางตาอื่นๆ
• โรคจากรังสี (Radiation sickness): การสัมผัสกับรังสีต่างๆ เช่น รังสีเอกซ์ รังสีแกมมา อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม และมะเร็ง

2. โรคจากปัจจัยทางเคมี: กลุ่มนี้เกิดจากการสัมผัสกับสารเคมีต่างๆ ทั้งแบบก๊าซ ของเหลว หรือฝุ่นละออง เช่น:

• โรคจากโลหะหนัก (Heavy metal poisoning): เช่น โรคจากตะกั่ว ปรอท แคดเมียม ซึ่งมีผลกระทบต่อระบบประสาท ไต และระบบเลือด
• โรคจากสารอินทรีย์ระเหยง่าย (Volatile Organic Compounds poisoning): เช่น เบนซีน โทลูอีน ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการวิงเวียน คลื่นไส้ และปัญหาทางระบบประสาท
• โรคจากสารกำจัดศัตรูพืช (Pesticide poisoning): การสัมผัสกับสารเคมีกำจัดศัตรูพืช อาจทำให้เกิดอาการแพ้ ระบบประสาทเสียหาย และมะเร็ง

3. โรคจากปัจจัยทางชีวภาพ: กลุ่มนี้เกิดจากการสัมผัสกับสิ่งมีชีวิตต่างๆ เช่น:

• โรคติดเชื้อ (Infectious diseases): เช่น วัณโรค ไวรัสตับอักเสบ ซึ่งอาจแพร่กระจายได้ในสถานที่ทำงาน
• โรคภูมิแพ้ (Allergic diseases): เช่น โรคหอบหืด โรคผิวหนังอักเสบ ที่เกิดจากการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ในที่ทำงาน

4. โรคจากปัจจัยทางจิตใจและอารมณ์: กลุ่มนี้เป็นสาเหตุสำคัญที่มักถูกมองข้าม เช่น:

• ความเครียด (Stress): งานที่หนัก ความกดดัน ความไม่มั่นคงในงาน อาจทำให้เกิดความเครียด นำไปสู่โรคต่างๆ เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง
• ภาวะซึมเศร้า (Depression): ความผิดหวัง ความเครียดสะสม อาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า
• โรคเกี่ยวกับระบบประสาท (Neurological disorders): ความเครียดเรื้อรัง อาจส่งผลกระทบต่อระบบประสาท ทำให้เกิดโรคต่างๆ เช่น ไมเกรน นอนไม่หลับ

การป้องกันและรักษา: ขึ้นอยู่กับชนิดของโรคและปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง การป้องกันที่ดีที่สุดคือการปรับปรุงสภาพแวดล้อมการทำงานให้ปลอดภัย การจัดการความเครียด การให้ความรู้ และการตรวจสุขภาพเป็นประจำ การรักษาจะต้องได้รับการวินิจฉัยและดูแลโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

บทความนี้แสดงให้เห็นว่า โรคจากการทำงานมีความหลากหลายและซับซ้อนกว่าที่คิด การตระหนักถึงความเสี่ยงและการป้องกันอย่างถูกวิธี จึงเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพของผู้ทำงานทุกคน และควรได้รับการเอาใจใส่จากทั้งนายจ้างและลูกจ้างอย่างจริงจัง