โรคที่เกิดจากการประกอบอาชีพ มีอะไรบ้าง

อาชีพเสี่ยง…สุขภาพเสี่ยง: พบกับโรคภัยที่แฝงตัวอยู่ในวิถีการทำงาน

โลกการทำงานในปัจจุบันมีความหลากหลายและซับซ้อน อาชีพมากมายก่อให้เกิดรายได้และความก้าวหน้า แต่เบื้องหลังความสำเร็จนั้น อาจซ่อนอันตรายต่อสุขภาพที่เราไม่ควรมองข้าม โรคที่เกิดจากการประกอบอาชีพ หรือ Occupational Diseases นั้น มีหลากหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมและลักษณะงาน และบางโรคก็เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของอาชีพนั้นๆ โดยไม่มีสาเหตุอื่นมาร่วมเกี่ยวข้อง

ไม่ใช่เพียงแค่ “โรคจากการทำงานหนัก” เท่านั้น โรคที่เกิดจากการประกอบอาชีพมีความซับซ้อนกว่านั้น เราสามารถแบ่งโรคเหล่านี้ได้ตามประเภทของปัจจัยเสี่ยง ดังนี้:

1. โรคจากสารเคมี: พนักงานในโรงงานอุตสาหกรรม ห้องปฏิบัติการ หรือแม้แต่ช่างทำผม ล้วนมีความเสี่ยงต่อการสัมผัสสารเคมีอันตราย ซึ่งอาจทำให้เกิด:

• โรคผิวหนังอักเสบจากสารเคมี (Contact dermatitis): เกิดจากการสัมผัสสารเคมีบางชนิด ทำให้ผิวหนังเกิดการระคายเคือง ผื่นคัน หรือแม้กระทั่งแผลไหม้
• โรคทางเดินหายใจจากสารเคมี: สารเคมีบางชนิดอาจระเหยเป็นไอ และเมื่อสูดเข้าไป อาจทำให้เกิดอาการไอ หายใจลำบาก หรือโรคปอดเรื้อรัง เช่น โรคหอบหืด หรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)
• มะเร็งบางชนิด: การสัมผัสสารเคมีบางชนิดในระยะยาว เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง เช่น มะเร็งปอด มะเร็งตับ หรือมะเร็งเม็ดเลือดขาว

2. โรคจากปัจจัยทางกายภาพ: ลักษณะการทำงานบางอย่าง อาจก่อให้เกิดความเครียดต่อร่างกาย เช่น:

• โรคเกี่ยวกับระบบกล้ามเนื้อและกระดูก: อาชีพที่ต้องยกของหนัก ทำงานซ้ำๆ หรืออยู่ในท่าทางที่ไม่ถูกต้อง อาจทำให้เกิดอาการปวดหลัง ปวดคอ ปวดไหล่ หรือโรคข้อเสื่อม
• โรคจากเสียงดัง: การทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีเสียงดัง เช่น โรงงาน สนามบิน หรือสถานบันเทิง อาจทำให้เกิดภาวะสูญเสียการได้ยิน หรือหูอื้อ
• โรคจากการสั่นสะเทือน: การใช้งานเครื่องจักรที่สั่นสะเทือน อาจทำให้เกิดอาการชา ปวด หรืออ่อนแรง ที่มือหรือแขน

3. โรคจากปัจจัยทางชีวภาพ: อาชีพบางประเภทมีความเสี่ยงต่อการสัมผัสเชื้อโรค เช่น:

• โรคติดเชื้อต่างๆ: แพทย์ พยาบาล หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆ เช่น ไวรัสตับอักเสบ วัณโรค หรือเชื้อรา
• โรคภูมิแพ้: อาชีพที่ต้องสัมผัสกับสัตว์ เช่น สัตวแพทย์ หรือเกษตรกร อาจมีความเสี่ยงต่อโรคภูมิแพ้ เช่น ภูมิแพ้ขนสัตว์ หรือภูมิแพ้ละอองเกสร

4. โรคจากความเครียดทางจิตใจ: ความกดดัน การทำงานหนัก และความไม่แน่นอน อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพจิต เช่น:

• ภาวะซึมเศร้า: อาชีพที่มีความเครียดสูง หรือมีความรับผิดชอบมาก อาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า
• ความวิตกกังวล: ความกังวลเกี่ยวกับงาน ความปลอดภัย หรือความมั่นคงในอาชีพ อาจทำให้เกิดความวิตกกังวล และส่งผลต่อสุขภาพกาย

การรู้จักและเข้าใจโรคที่เกิดจากการประกอบอาชีพ เป็นสิ่งสำคัญยิ่ง ทั้งสำหรับผู้ประกอบการ และตัวพนักงานเอง การป้องกันที่ดีที่สุดคือการสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย มีการฝึกอบรม และการตรวจสุขภาพประจำปี รวมถึงการสร้างความตระหนักรู้ และการดูแลสุขภาพจิต เพื่อให้ทุกคนได้ทำงานอย่างมีความสุข และมีสุขภาพที่ดี ต่อไป

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ความรู้เบื้องต้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์ หากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านอาชีวอนามัย เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม