โรคภูมิแพ้เกิดจากสาเหตุใด

โรคภูมิแพ้: ปฏิกิริยาตอบสนองผิดปกติของร่างกายต่อสารก่อภูมิแพ้

โรคภูมิแพ้เป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้ทั่วไป เป็นการตอบสนองที่ผิดปกติและรุนแรงของระบบภูมิคุ้มกันต่อสารบางชนิดที่มักไม่เป็นอันตรายต่อคนส่วนใหญ่ สารเหล่านี้เรียกว่า “สารก่อภูมิแพ้” (Allergens) ซึ่งรวมถึง ไรฝุ่น เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ อาหารบางชนิด และเชื้อรา ร่างกายของผู้ที่มีโรคภูมิแพ้ตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้เหล่านี้ราวกับเป็นภัยคุกคาม จึงกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่รุนแรงกว่าปกติ

สาเหตุที่แท้จริงของโรคภูมิแพ้ยังไม่สามารถระบุได้อย่างชัดเจน แต่มีปัจจัยหลายประการที่เชื่อว่าเกี่ยวข้อง ได้แก่:

• พันธุกรรม: ประวัติครอบครัวที่มีประสบการณ์โรคภูมิแพ้เพิ่มโอกาสที่จะเป็นโรคภูมิแพ้ ยีนบางยีนอาจเพิ่มความไวต่อสารก่อภูมิแพ้
• สิ่งแวดล้อม: การสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ในสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่อง เช่น ไรฝุ่น ควันบุหรี่ มลพิษทางอากาศ และการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ อาจส่งผลให้เกิดการพัฒนาโรคภูมิแพ้ได้ การมีประสบการณ์สัมผัสสารก่อภูมิแพ้ในวัยเด็กอาจมีบทบาทสำคัญ
• การติดเชื้อ: บางงานวิจัยชี้ว่าการติดเชื้อในวัยเด็กบางชนิดอาจมีผลต่อการพัฒนาโรคภูมิแพ้โดยการส่งเสริมให้ระบบภูมิคุ้มกันมีปฏิกิริยาต่อสิ่งแวดล้อมที่ไม่มีอันตราย ในขณะเดียวกัน การขาดการสัมผัสกับเชื้อโรคบางประเภทในช่วงวัยเด็กก็อาจส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองผิดปกติต่อสารก่อภูมิแพ้ได้
• ความเครียด: ความเครียดเรื้อรังอาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิดความไวต่อสารก่อภูมิแพ้เพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีการศึกษาในเชิงลึกเพื่อยืนยันความสัมพันธ์ที่ชัดเจนระหว่างความเครียดและโรคภูมิแพ้

การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยโรคภูมิแพ้นั้นแตกต่างจากคนทั่วไปอย่างมาก เมื่อร่างกายสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ เซลล์เม็ดเลือดขาวบางประเภทเรียกว่า “เซลล์ T helper type 2” (Th2) จะผลิตแอนติบอดีชนิด IgE ซึ่งเป็นแอนติบอดีที่ก่อให้เกิดปฏิกิริยาตอบสนองภูมิแพ้ แอนติบอดี IgE จะจับกับเซลล์เม็ดเลือดขาวอื่นๆ เรียกว่า “เม็ดเลือดขาวตัวรับ IgE” (Mast cells และ basophils) ทำให้เกิดการหลั่งสารเคมีต่างๆ เช่น ฮิสตามีน พรอสตาแกลนดิ้น และเลอโตรเทอรีน สารเหล่านี้เป็นตัวกระตุ้นการเกิดอาการแพ้ เช่น น้ำมูกไหล คัน หรืออาการหายใจลำบาก

แม้ว่าสาเหตุที่แท้จริงของโรคภูมิแพ้จะยังไม่แน่นอน แต่การวิจัยในปัจจุบันชี้ให้เห็นความเชื่อมโยงระหว่างพันธุกรรม สิ่งแวดล้อม การติดเชื้อ และความเครียด การเข้าใจปัจจัยเหล่านี้จะช่วยให้สามารถพัฒนาแนวทางการรักษาและป้องกันโรคภูมิแพ้ได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น