รู้หรือไม่ทำไมพริกถึงเผ็ด

เผ็ดร้อนทะลุลิ้น! ไขความลับความเผ็ดของพริก

ความเผ็ดร้อนของพริก เป็นเสน่ห์ที่ดึงดูดผู้คนทั่วโลกให้หลงใหล ไม่ว่าจะเป็นการปรุงรสอาหารให้จัดจ้าน หรือการนำไปเป็นส่วนประกอบสำคัญในเมนูสุดแซ่บ แต่เคยสงสัยกันบ้างไหมว่า อะไรกันแน่ที่ทำให้พริกมีรสเผ็ดร้อนขนาดนี้? คำตอบนั้นซ่อนอยู่เบื้องหลังสารเคมีชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “แคปไซซิน” (Capsaicin)

แคปไซซิน ไม่ใช่สารที่ให้รสชาติหวาน เปรี้ยว เค็ม หรือขมอย่างที่เราคุ้นเคย แต่เป็นสารที่เข้าไปกระตุ้นประสาทรับความรู้สึกแบบเฉพาะเจาะจง ประสาทรับความรู้สึกนี้ไม่ได้รับรู้รสชาติ แต่เป็นตัวรับความรู้สึกทางกาย โดยเฉพาะความร้อน เมื่อแคปไซซินสัมผัสกับลิ้นหรือเยื่อบุในปาก มันจะเข้าไปจับกับตัวรับ TRPV1 (Transient receptor potential vanilloid 1) ซึ่งเป็นตัวรับความร้อน ทำให้ประสาทส่งสัญญาณความร้อนไปยังสมอง แม้ว่าจริงๆ แล้วจะไม่มีความร้อนเข้ามาเกี่ยวข้องเลยก็ตาม นั่นจึงเป็นที่มาของความรู้สึก “เผ็ดร้อน” ที่เราสัมผัสได้

ความเผ็ดร้อนของพริกนั้นแตกต่างกันไป ตั้งแต่ระดับอ่อนๆ จนถึงระดับที่เผ็ดร้อนจนแทบน้ำตาไหล ความแตกต่างนี้เกิดจากปริมาณของแคปไซซินที่อยู่ในพริกแต่ละชนิด พริกบางชนิดมีแคปไซซินในปริมาณสูง ทำให้มีความเผ็ดร้อนจัดจ้าน เช่น พริกขี้หนู พริกชี้ฟ้า ในขณะที่พริกบางชนิดมีปริมาณแคปไซซินน้อย จึงมีความเผ็ดร้อนน้อยกว่า เช่น พริกหวาน ซึ่งแทบจะไม่มีความเผ็ดเลย

ร่างกายของเรามีกลไกการตอบสนองต่อความเผ็ดร้อนจากแคปไซซิน เมื่อลิ้นสัมผัสกับแคปไซซิน ร่างกายจะพยายามบรรเทาอาการระคายเคืองโดยการผลิตน้ำลายหรือเมือก เพื่อเจือจางสารแคปไซซิน และบางคนอาจมีอาการอื่นๆ เช่น เหงื่อออก หน้าแดง หรือรู้สึกแสบร้อน ซึ่งล้วนเป็นปฏิกิริยาปกติของร่างกาย

การศึกษาแคปไซซินและความเผ็ดร้อนของพริกยังเป็นประโยชน์ต่อวงการแพทย์อีกด้วย มีการวิจัยเกี่ยวกับคุณสมบัติทางยาของแคปไซซิน เช่น ช่วยบรรเทาอาการปวด ลดการอักเสบ และอื่นๆ แสดงให้เห็นว่า พริกเล็กๆ นี้ มีคุณสมบัติที่น่าสนใจมากกว่าที่เราคิด

ดังนั้น ครั้งต่อไปที่คุณลิ้มลองความเผ็ดร้อนจากพริก ลองนึกถึงสารแคปไซซิน และกลไกที่ซับซ้อนภายในร่างกาย ที่ทำให้เราสัมผัสได้ถึงความรู้สึกเผ็ดร้อน ซึ่งเป็นความลับที่น่าสนใจ และเป็นเหตุผลที่ทำให้พริกกลายเป็นเครื่องปรุงรสยอดนิยมที่อยู่คู่กับมนุษย์มาอย่างยาวนาน