กู้ไฟล์ที่ลบถาวรยังไง

เมื่อไฟล์หายไปจากหน้าจอ: กู้ไฟล์ที่ลบถาวร…ยังไง?

การเผลอลบไฟล์สำคัญเป็นประสบการณ์ที่ชวนให้ใจหาย ใครๆ ก็คงเคยเจอสถานการณ์นี้ และความรู้สึกตอนนั้นคงไม่ต่างจากการทำของรักหล่นหายไปต่อหน้าต่อตา แต่ก่อนที่จะสิ้นหวัง ลองสำรวจความเป็นไปได้ในการกู้ไฟล์เหล่านั้นกลับคืนมากัน

อย่างที่เราทราบกันดีว่า การลบไฟล์ธรรมดา (โดยการกด Delete หรือลากไปทิ้งในถังรีไซเคิล) ไม่ได้หมายถึงการลบข้อมูลนั้นออกจากคอมพิวเตอร์ของเราอย่างถาวร ไฟล์เหล่านั้นเพียงแค่ถูกย้ายไปพักไว้ใน “ถังรีไซเคิล” หรือ Recycle Bin เพื่อรอการกู้คืนหรือลบทิ้งอย่างถาวร ซึ่งวิธีการกู้ไฟล์จากถังรีไซเคิลนั้นง่ายแสนง่าย เพียงแค่เปิดถังรีไซเคิล ค้นหาไฟล์ที่ต้องการ คลิกขวา แล้วเลือก “คืนค่า” ไฟล์นั้นก็จะกลับไปยังตำแหน่งเดิมก่อนถูกลบ

แต่ถ้าไฟล์ไม่ได้อยู่ในถังรีไซเคิลล่ะ? นั่นหมายความว่าไฟล์ถูกลบ “อย่างถาวร” ใช่หรือไม่?

คำตอบคือ “อาจจะใช่ และอาจจะไม่ใช่” การลบไฟล์อย่างถาวรในบริบทนี้ หมายถึง การลบไฟล์โดยการกด Shift + Delete (บน Windows) หรือการล้างถังรีไซเคิล ซึ่งจะทำให้ระบบปฏิบัติการทำเครื่องหมายว่าพื้นที่ที่ไฟล์นั้นเคยอยู่ สามารถถูกเขียนทับด้วยข้อมูลใหม่ได้ นั่นไม่ได้หมายความว่าข้อมูลเดิมจะหายไปในทันที เหมือนการลบดินสอออกจากกระดาษ แต่เป็นการแค่บอกว่าตรงนั้นสามารถเขียนอย่างอื่นทับได้

แล้วเราจะกู้ไฟล์ที่ถูกลบถาวรได้อย่างไร?

นี่คือจุดที่ซอฟต์แวร์กู้ข้อมูลเข้ามามีบทบาท ซอฟต์แวร์เหล่านี้จะทำการสแกนฮาร์ดไดรฟ์ (หรืออุปกรณ์จัดเก็บข้อมูลอื่นๆ) เพื่อค้นหาข้อมูลที่ยังหลงเหลืออยู่จากการลบ แม้ว่าข้อมูลนั้นจะถูกทำเครื่องหมายว่าสามารถเขียนทับได้ก็ตาม

หลักการทำงานของซอฟต์แวร์กู้ข้อมูล:

• การสแกนเชิงลึก: ซอฟต์แวร์จะทำการสแกนฮาร์ดไดรฟ์อย่างละเอียด เพื่อค้นหา “ร่องรอย” ของไฟล์ที่ถูกลบ แม้ว่าชื่อไฟล์และข้อมูลบางส่วนอาจสูญหายไปแล้วก็ตาม
• การสร้างโครงสร้างใหม่: ซอฟต์แวร์พยายามสร้างโครงสร้างไฟล์ขึ้นมาใหม่จากข้อมูลที่ค้นพบ โดยอาจต้องอาศัยข้อมูลที่ยังเหลืออยู่ เช่น ประเภทไฟล์ ขนาดไฟล์ หรือแม้แต่ส่วนหนึ่งของเนื้อหาภายในไฟล์
• การกู้คืน: หลังจากที่ซอฟต์แวร์ระบุไฟล์ที่สามารถกู้คืนได้แล้ว ก็จะทำการคัดลอกข้อมูลเหล่านั้นไปยังตำแหน่งใหม่ที่ปลอดภัย เพื่อป้องกันการเขียนทับข้อมูลเดิม

ปัจจัยที่ส่งผลต่อโอกาสในการกู้ข้อมูล:

• ระยะเวลา: ยิ่งเวลาผ่านไปนานหลังจากการลบไฟล์ โอกาสในการกู้คืนก็จะยิ่งลดลง เพราะยิ่งมีโอกาสที่ข้อมูลใหม่จะถูกเขียนทับข้อมูลเดิม
• การใช้งานคอมพิวเตอร์: การใช้งานคอมพิวเตอร์หลังจากการลบไฟล์จะเพิ่มความเสี่ยงในการเขียนทับข้อมูล
• ประเภทของไฟล์: ไฟล์บางประเภทอาจกู้คืนได้ง่ายกว่าไฟล์ประเภทอื่นๆ ขึ้นอยู่กับลักษณะการจัดเก็บข้อมูลของไฟล์นั้นๆ
• ชนิดของอุปกรณ์จัดเก็บข้อมูล: การกู้ข้อมูลจาก Solid State Drive (SSD) อาจยากกว่าการกู้ข้อมูลจาก Hard Disk Drive (HDD) เนื่องจาก SSD มีกระบวนการทำงานที่แตกต่างกัน

คำแนะนำสำคัญ:

• หยุดการใช้งานคอมพิวเตอร์ทันที: หากคุณทราบว่าได้เผลอลบไฟล์สำคัญไป ให้หยุดการใช้งานคอมพิวเตอร์ทันที เพื่อลดความเสี่ยงในการเขียนทับข้อมูล
• เลือกใช้ซอฟต์แวร์กู้ข้อมูลที่น่าเชื่อถือ: มีซอฟต์แวร์กู้ข้อมูลมากมายให้เลือกใช้ ควรเลือกซอฟต์แวร์ที่ได้รับความนิยมและมีรีวิวที่ดี
• บันทึกไฟล์ที่กู้คืนไปยังอุปกรณ์อื่น: อย่าบันทึกไฟล์ที่กู้คืนไปยังไดรฟ์เดิมที่ไฟล์นั้นเคยอยู่ เพราะอาจทำให้เกิดการเขียนทับข้อมูลเดิมได้
• สำรองข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ: การสำรองข้อมูลเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันการสูญหายของข้อมูล

สรุป:

แม้ว่าการลบไฟล์อย่างถาวรจะดูเหมือนเป็นการจบสิ้น แต่ก็ยังมีโอกาสในการกู้คืนไฟล์เหล่านั้นกลับมาได้ โดยอาศัยซอฟต์แวร์กู้ข้อมูลและความโชคดีเล็กน้อย อย่างไรก็ตาม การป้องกันย่อมดีกว่าการแก้ไข การสำรองข้อมูลอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันการสูญหายของข้อมูลสำคัญของคุณ