Cồn Ngựa – Làng đảo nổi yên bình giữa dòng sông Gianh huyền thoại
Làng Cồn Ngựa, hay còn gọi là thôn Thuận Hòa, nằm ở giữa dòng sông Linh Giang nay là Sông Gianh, thuộc xã Quảng Trường, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Làng có diện tích khoảng 100 ha, với hơn 1.000 nhân khẩu.
Lịch sử tên gọi làng Cồn Ngựa
Làng có tên gọi là Cồn Ngựa vì có một tảng đá lớn hình dáng giống con ngựa nằm ngay đầu làng. Trước đây, vùng đất này là nơi chăn thả ngựa của các quan lại. Ngày nay, Cồn Ngựa là một làng nông nghiệp, nhưng cũng có một đội tàu đánh bắt xa bờ.
Lịch sử tên gọi làng Cồn Ngựa có thể được chia thành hai giai đoạn:
- Giai đoạn trước năm 1945: Làng Cồn Ngựa được gọi là làng Cồn Ngựa vì có một tảng đá lớn hình dáng giống con ngựa nằm ngay đầu làng. Tảng đá này được người dân trong làng gọi là “con ngựa đá”. Tương truyền, tảng đá này được một vị thần rồng hóa thành để canh giữ cho làng.
- Giai đoạn sau năm 1945: Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, làng Cồn Ngựa được đổi tên thành thôn Thuận Hòa. Tuy nhiên, người dân trong làng vẫn thường gọi là làng Cồn Ngựa.
Ngày nay, tên gọi làng Cồn Ngựa vẫn được sử dụng rộng rãi trong dân gian. Đây là một tên gọi mang đậm giá trị lịch sử và văn hóa của làng.
Làng Cồn Ngựa nổi tiếng với nghề làm bánh chưng. Bánh chưng Cồn Ngựa được làm từ gạo nếp cái hoa vàng, thịt lợn mỡ, đậu xanh, hành lá, và lá dong. Bánh có hương vị thơm ngon, dẻo dai, và có màu sắc bắt mắt.
Ngoài ra, Cồn Ngựa còn có nhiều di tích lịch sử, văn hóa như đình làng, chùa làng, và nhà thờ họ Phạm. Đình làng được xây dựng từ thời Lê, là nơi thờ cúng Thành hoàng làng. Chùa làng được xây dựng từ thời Nguyễn, là nơi thờ cúng Phật. Nhà thờ họ Phạm được xây dựng năm 2022, là nơi thờ cúng các vị tổ tiên của dòng họ Phạm.
Cồn Ngựa là một điểm đến cộng đồng hấp dẫn của nghành du lịch Quảng Bình. Du khách đến đây có thể tham quan làng nghề làm bánh chưng, tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của làng, và thưởng thức những món ăn ngon dân dã của địa phương.
Làng Cồn Ngựa có gì hấp dẫn?
Làng Cồn Ngựa có nhiều điều hấp dẫn du khách, bao gồm:
Nghề làm bánh chưng: Làng Cồn Ngựa nổi tiếng với nghề làm bánh chưng. Bánh chưng Cồn Ngựa được làm từ gạo nếp cái hoa vàng, thịt lợn mỡ, đậu xanh, hành lá, và lá dong. Bánh có hương vị thơm ngon, dẻo dai, và có màu sắc bắt mắt. Du khách có thể tham quan các hộ gia đình làm bánh chưng để tìm hiểu về quy trình làm bánh và thưởng thức những chiếc bánh chưng thơm ngon.
Di tích lịch sử, văn hóa: Cồn Ngựa còn có nhiều di tích lịch sử, văn hóa như đình làng, chùa làng, và nhà thờ họ Phạm. Đình làng được xây dựng từ thời Lê, là nơi thờ cúng Thành hoàng làng. Chùa làng được xây dựng từ thời Nguyễn, là nơi thờ cúng Phật. Nhà thờ họ Phạm được xây dựng năm 2022, là nơi thờ cúng các vị tổ tiên của dòng họ Phạm. Du khách có thể tham quan các di tích này để tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của làng.
Thiên nhiên hoang sơ: Cồn Ngựa nằm giữa sông Gianh, có cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, thơ mộng. Du khách có thể đi thuyền dạo quanh làng, ngắm nhìn những cánh đồng xanh mướt, những con thuyền đánh cá, và những dãy núi trùng điệp xa xa.
Gia tộc họ Phạm làng Cồn Ngựa
Gia tộc họ Phạm làng Cồn Ngựa có lịch sử hơn 200 năm. Ông tổ là Phạm Bời, làm nghề đánh cá trên sông Gianh, là hậu duệ đời thứ 10 của dòng họ. Cách đây hơn 200 năm, cụ đã cùng mẹ và 7 người con về làng sinh nghiệp.
Cụ Bời mang theo một cuốn gia phả, lưu giữ đến đời thứ 4. Tuy nhiên, do biến cố lịch sử, ông Phạm Hậu, hậu duệ đời thứ 4, đã đốt cuốn gia phả này vào khoảng năm 1954. Đến năm 1994, ông Phạm Tư Diệm, hậu duệ đời thứ 6 và là trưởng tộc hiện tại, đã ghi chép lại gia phả qua lời kể của một số người đã từng đọc cuốn gia phả gốc.
Dòng họ Phạm làng Cồn Ngựa đã trải qua 19 đời, với hơn 200 suất đinh. Trải qua chiều dài lịch sử, các thế hệ hậu duệ đã có nhiều người đỗ đạt thạc sĩ, tiến sĩ và nhiều cống hiến cho đất nước, trong đó có những liệt sĩ qua các cuộc kháng chiến giành độc lập cho đất nước.
Nhà thờ họ Phạm ở làng Cồn Ngựa
Nhà thờ họ Phạm ở làng Cồn Ngựa được xây dựng năm 2022, là nơi thờ cúng các vị tổ tiên của dòng họ Phạm. Nhà thờ được xây dựng trên diện tích 265m2, chi phí 1,2 tỷ đồn, trong đó tiền mua đất 400 triệu đồng. Toàn bộ kinh phí đầu tư được huy động đóng góp của con cháu trong gia tộc.
Nhà thờ được xây dựng theo kiến trúc truyền thống của nhà thờ họ Việt Nam. Nhà thờ có ba gian, hai chái, mái cong, lợp ngói âm dương. Bên trong nhà thờ có bàn thờ tổ, nơi con cháu trong dòng họ đến thắp hương, tưởng nhớ các vị tổ tiên.
Nhà thờ họ Phạm là một công trình văn hóa tâm linh quan trọng của làng Cồn Ngựa. Nhà thờ góp phần gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa của dòng họ Phạm, cũng như của làng quê Việt Nam.
Di tích Đình làng Cồn Ngựa
Đình làng Cồn Ngựa là một di tích lịch sử, văn hóa được xây dựng từ thời Lê, là nơi thờ cúng Thành hoàng làng.
Đình làng Cồn Ngựa được xây dựng theo kiến trúc truyền thống của đình làng Việt Nam. Đình có ba gian, hai chái, mái cong, lợp ngói âm dương. Bên trong đình có bàn thờ Thành hoàng làng, nơi người dân trong làng đến thắp hương, cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho làng.
Đình làng Cồn Ngựa là một công trình văn hóa tâm linh quan trọng của làng. Đình góp phần gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa của làng quê Việt Nam.
Ngoài ra, đình làng Cồn Ngựa cũng là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, xã hội của làng. Hàng năm, vào dịp Tết Nguyên Đán, đình làng là nơi tổ chức lễ hội cầu phúc, cầu an cho làng.
Đình làng Cồn Ngựa đã được xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh năm 2018.
Giếng cổ ở Làng Cồn Ngựa
Giếng cổ ở làng Cồn Ngựa là một di tích lịch sử, văn hóa ở làng Cồn Ngựa, xã Quảng Trường, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Giếng được xây dựng từ thời Lê, có niên đại khoảng 400 năm.
Giếng cổ ở làng Cồn Ngựa được xây dựng bằng đá xanh, có hình tròn, đường kính khoảng 2 mét. Giếng được đào sâu xuống lòng đất, có độ sâu khoảng 10 mét. Nước giếng trong vắt, mát lành, được người dân trong làng sử dụng để ăn uống, tắm giặt, và sinh hoạt hàng ngày.
Giếng cổ ở làng Cồn Ngựa là một công trình văn hóa tâm linh quan trọng của làng. Giếng được người dân trong làng coi là nơi linh thiêng, mang lại may mắn, bình an cho làng. Hàng năm, vào dịp Tết Nguyên Đán, người dân trong làng thường đến giếng để cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Gợi ý cho chuyến du lịch đến Cồn Ngựa
Thời gian lý tưởng để du lịch Cồn Ngựa là từ tháng 1 đến tháng 9, khi thời tiết mát mẻ, dễ chịu.
Du khách có thể đi ô tô từ thành phố Đồng Hới theo Quốc Lộ 1A đến ngã tư Ba Đồn thì rẽ trái đi thẳng theo Quốc Lộ 12A đến Ngã ba Cầu phao Thuận Hòa, đi qua cầu là bạn đã đến Cồn Ngựa.
Ở Cồn Ngựa, du khách có thể lưu trú tại nhà dân hoặc các khách sạn, nhà nghỉ nhỏ.
Một số món ăn ngon du khách nên thử khi đến Cồn Ngựa bao gồm bánh chưng, canh chua cá bống sông Gianh, và gỏi cá nhệch.