Welke soorten inkomens zijn er?

De verschillende gezichten van inkomen: van primair tot tertiair

We hebben het allemaal, we hebben het allemaal nodig: inkomen. Maar wat is inkomen precies en welke soorten zijn er? Simpel gezegd is inkomen het geld dat je verdient of ontvangt, waarmee je in je levensonderhoud kunt voorzien. Echter, dit kan op verschillende manieren binnenkomen, en daarom onderscheiden we diverse inkomenscategorieën. De belangrijkste zijn primair, secundair en tertiair inkomen.

Primair inkomen: de bron

Primair inkomen is de basis. Het is het geld dat je verdient door deelname aan het productieproces. Denk aan het aanbieden van de zogenaamde productiefactoren:

• Arbeid: Hiervoor ontvang je loon. Dit is het meest voorkomende type primair inkomen voor de meeste mensen en omvat salarissen, uurloon, provisies, en bonussen.
• Natuur: Het beschikbaar stellen van grond of natuurlijke hulpbronnen levert pacht op. Een boer die zijn land verpacht aan een ander, ontvangt hiervoor pacht. Ook het verhuren van een stuk bosgrond aan een houtbedrijf valt hieronder.
• Kapitaal: Voor het beschikbaar stellen van kapitaal, zoals geld of investeringen, ontvang je rente of huur. Denk aan de rente op je spaarrekening of de huurinkomsten van een verhuurd appartement.
• Ondernemerschap: De beloning voor het combineren van de andere productiefactoren en het nemen van risico’s is winst. Ondernemers investeren hun tijd, geld en kennis om een bedrijf te runnen en hopen daar winst uit te halen.

Secundair inkomen: na herverdeling

Secundair inkomen is het primair inkomen nadat de overheid heeft ingegrepen. Van je primaire inkomen worden belastingen en sociale premies afgetrokken. Daar staat tegenover dat je mogelijk subsidies en uitkeringen ontvangt, zoals huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderbijslag of een werkloosheidsuitkering. Het resulterende bedrag, vaak aangeduid als netto-inkomen, is je secundair inkomen. Dit is het inkomen waar je daadwerkelijk over kunt beschikken voor je dagelijkse uitgaven.

Tertiair inkomen: inclusief voorzieningen

Minder vaak besproken, maar wel relevant, is het tertiair inkomen. Dit bouwt voort op het secundaire inkomen en omvat de waarde van door de overheid gratis of tegen gereduceerd tarief aangeboden goederen en diensten, zoals onderwijs, gezondheidszorg en openbaar vervoer. Hoewel je dit niet direct in je portemonnee voelt, verhoogt het wel je koopkracht en welvaart. Het is immers geld dat je anders zelf zou moeten uitgeven.

Door deze driedeling in primair, secundair en tertiair inkomen krijgen we een completer beeld van de verschillende inkomstenstromen en de rol van de overheid in de inkomensverdeling. Het helpt ons beter te begrijpen hoe welvaart wordt gecreëerd en verdeeld in de maatschappij.