Is boodschappen doen ADL?

Boodschappen doen: ADL of niet? Een genuanceerd antwoord.

Activiteiten Dagelijks Leven (ADL) – een term die vaak opduikt in de zorg – verwijst naar basisvaardigheden essentieel voor zelfstandigheid. We denken dan aan handelingen als eten, drinken, aankleden, wassen en naar het toilet gaan. Maar waar staat boodschappen doen in dit kader? Is het een ADL? Het korte antwoord is: niet direct, maar wel indirect en zeer relevant.

De klassieke ADL’s, ook wel basale ADL’s genoemd, focussen op persoonlijke verzorging. Het zijn handelingen die we dagelijks uitvoeren om onze lichamelijke behoeften te voldoen. Boodschappen doen past hier niet direct in. Je kunt je immers wassen en aankleden zonder naar de supermarkt te gaan.

Echter, boodschappen doen behoort tot de zogenaamde instrumentele ADL’s (IADL’s). Deze taken zijn complexer en vereisen meer cognitieve en fysieke vaardigheden dan de basale ADL’s. Ze ondersteunen onze zelfstandigheid op een breder vlak. IADL’s omvatten onder meer:

• Boodschappen doen: Dit omvat planning, budgettering, het selecteren van producten, navigatie naar de winkel (eventueel met openbaar vervoer), het tillen van boodschappen en het veilig thuisbrengen ervan.
• Huishoudelijke taken: Schoonmaken, koken, was doen.
• Geldzaken beheren: Betalen van rekeningen, omgaan met bankzaken.
• Medicatie innemen: Het correct doseren en innemen van medicatie.
• Telefoneren: Contact onderhouden met anderen, hulp vragen.
• Vervoer: Zelfstandig reizen met de auto, bus of trein.

Het vermogen om zelfstandig boodschappen te doen is een sterke indicator van zelfredzaamheid. Moeilijkheden met deze taak kunnen wijzen op achteruitgang in fysieke (kracht, mobiliteit) of cognitieve (planning, geheugen) vaardigheden. Een persoon kan bijvoorbeeld moeite hebben met het tillen van zware boodschappen, het onthouden van de boodschappenlijst of het navigeren naar de supermarkt. Deze problemen kunnen een signaal zijn dat extra ondersteuning nodig is, zelfs als de basale ADL’s nog goed uitgevoerd worden.

Kortom, hoewel boodschappen doen geen basale ADL is, is het een cruciale instrumentele ADL die sterk bijdraagt aan de algehele zelfstandigheid. Het is een belangrijke factor om in kaart te brengen bij de beoordeling van iemands functioneren en de eventuele noodzaak van zorg en ondersteuning. De classificatie als ADL of IADL is dan ook minder belangrijk dan de impact die het onvermogen om boodschappen te doen heeft op de zelfredzaamheid van een individu.