Waarom geen paracetamol bij leverfalen?

Paracetamol en Leverfalen: Een Riskante Combinatie

Paracetamol, een veelgebruikt en vrij verkrijgbaar pijnstiller, staat bekend om zijn effectiviteit bij het verlichten van koorts en lichte tot matige pijn. Echter, achter deze ogenschijnlijk onschuldige pijnstiller schuilt een potentieel gevaar voor mensen die lijden aan ernstig leverfalen. Het gebruik van paracetamol wordt in deze situatie sterk afgeraden, en wel om essentiële redenen.

De Gevaarlijke Belasting van een Beschadigde Lever

Bij een gezonde lever wordt paracetamol na inname omgezet in onschadelijke stoffen die vervolgens via de urine worden uitgescheiden. Een klein deel van de paracetamol wordt echter omgezet in een toxische stof genaamd NAPQI. De lever heeft normaliter de capaciteit om NAPQI te neutraliseren door het te binden aan glutathion.

Bij ernstig leverfalen is deze natuurlijke ontgiftingsfunctie van de lever echter significant verminderd. De lever is al beschadigd en overbelast, waardoor de capaciteit om NAPQI te neutraliseren tekortschiet. Het gevolg is dat er een ophoping van NAPQI ontstaat, wat resulteert in verdere schade aan de levercellen (hepatocyten).

De Cascade van Complicaties: Van Geelzucht tot Levensbedreigende Situaties

De accumulatie van NAPQI in een reeds kwetsbare lever kan leiden tot een vicieuze cirkel van verdere schade. Dit kan zich uiten in een reeks ernstige complicaties:

• Verergering van de Leverfunctie: De extra belasting door paracetamol kan de functie van de lever verder degraderen. Dit kan leiden tot een snelle verslechtering van de al bestaande leverproblemen.
• Geelzucht: Een veelvoorkomend symptoom van leverfalen, geelzucht, kan verergeren door de verdere beschadiging van de levercellen. Dit resulteert in een toename van bilirubine in het bloed, wat de gele verkleuring van de huid en het oogwit veroorzaakt.
• Hepatische Encefalopathie: Een ernstige complicatie waarbij toxische stoffen zich ophopen in de hersenen, wat leidt tot verwardheid, desoriëntatie en uiteindelijk coma.
• Shock: De acute leverbeschadiging kan leiden tot een systemische inflammatoire respons (SIR) en uiteindelijk tot een shock, een levensbedreigende toestand waarbij de organen onvoldoende bloed en zuurstof ontvangen.
• Leverfalen Coma: In het meest ernstige geval kan de combinatie van paracetamol en leverfalen leiden tot een leverfalen coma, een levensbedreigende situatie waarbij de lever volledig uitvalt en de patiënt in coma raakt.

Belangrijk: Overleg Altijd met een Arts

Het is van cruciaal belang dat mensen met ernstig leverfalen, of een voorgeschiedenis daarvan, nooit paracetamol gebruiken zonder voorafgaand overleg met een arts. De arts kan een veiliger alternatief voorschrijven, rekening houdend met de specifieke gezondheidstoestand van de patiënt. Zelfs doseringen die als ‘veilig’ worden beschouwd voor gezonde personen kunnen schadelijk zijn voor een lever die al in problemen is.

Alternatieven voor Pijnverlichting

Er zijn alternatieve pijnstillers beschikbaar die minder belastend zijn voor de lever, zoals bepaalde NSAID’s (niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen). Echter, ook deze middelen dienen met voorzichtigheid te worden gebruikt en altijd in overleg met een arts, omdat ze hun eigen risico’s en contra-indicaties kennen, vooral bij patiënten met onderliggende aandoeningen.

Conclusie

Paracetamol kan een veilige en effectieve pijnstiller zijn voor veel mensen, maar het is absoluut geen optie voor mensen met ernstig leverfalen. De extra belasting die het op de lever legt kan levensbedreigende gevolgen hebben. Het is daarom essentieel om altijd medisch advies in te winnen voordat u medicatie gebruikt, vooral als u al leverproblemen heeft. Het vermijden van paracetamol kan in dit geval een levensreddende beslissing zijn.