Wat zijn risicofactoren voor het krijgen van diabetes?

De sluimerende dreiging: Risicofactoren voor type 2 diabetes

Diabetes type 2 (DM2), een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door een verstoorde bloedsuikerhuishouding, treft steeds meer mensen. Hoewel genetica een rol speelt, is DM2 voor een groot deel te wijten aan leefstijl. Het begrijpen van de risicofactoren is cruciaal voor preventie en vroegtijdige detectie.

De erfenis van de genen: Familiaire aanleg

Een duidelijke risicofactor is de familiale voorgeschiedenis. Heeft u een ouder, broer of zus met DM2, dan is uw risico aanzienlijk verhoogd. Dit betekent echter niet dat u gedoemd bent tot diabetes. Genetica legt een bepaalde aanleg, maar bepaalt niet het definitieve lot. De genen beïnvloeden de gevoeligheid voor insuline en de manier waarop het lichaam glucose verwerkt. Deze gevoeligheid kan door leefstijlfactoren positief of negatief worden beïnvloed.

Leefstijl: De bepalende factor

De levensstijl speelt een overheersende rol bij het ontwikkelen van DM2. Drie belangrijke factoren springen eruit:

• Overgewicht en obesitas: Een verhoogd BMI (Body Mass Index) is een sterke risicofactor. Vetweefsel, met name buikvet, verstoort de insulinegevoeligheid. Het lichaam wordt minder gevoelig voor insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt.

• Ongezond voedingspatroon: Een dieet rijk aan geraffineerde suikers, verzadigde vetten en bewerkte voedingsmiddelen verhoogt het risico op DM2. Deze voedingsmiddelen leiden tot snelle pieken in de bloedsuikerspiegel, wat de pancreas extra hard laat werken om insuline te produceren. Op lange termijn kan dit leiden tot insulineresistentie. Een tekort aan vezels, fruit en groenten draagt eveneens bij aan het verhoogde risico.

• Lichamelijke inactiviteit: Regelmatige lichaamsbeweging is essentieel voor een goede glucosehuishouding. Fysieke activiteit verbetert de insulinegevoeligheid en helpt bij gewichtscontrole. Een sedentaire levensstijl, gekenmerkt door weinig tot geen beweging, verhoogt het risico aanzienlijk.

Andere risicofactoren:

Naast de bovengenoemde factoren zijn er nog andere factoren die het risico op DM2 kunnen verhogen:

• Leeftijd: Het risico neemt toe met de leeftijd, vooral na de 45 jaar.
• Etniciteit: Sommige etnische groepen hebben een hoger risico, zoals mensen van Zuid-Aziatische, Afro-Caribische en inheemse Amerikaanse afkomst.
• Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS): Vrouwen met PCOS hebben een verhoogd risico op DM2.
• Slaapstoornissen: Onvoldoende slaap kan de insulinegevoeligheid negatief beïnvloeden.
• Hoge bloeddruk: Hypertensie is vaak geassocieerd met DM2.
• Verhoogde triglyceriden en verlaagd HDL-cholesterol: Afwijkende vetwaarden in het bloed verhogen het risico.

Conclusie:

Hoewel genetische predispositie een rol speelt bij het ontwikkelen van DM2, is de leefstijl de belangrijkste bepalende factor. Een gezonde levensstijl, met aandacht voor voeding, beweging en gewichtscontrole, is cruciaal voor het verminderen van het risico op deze chronische aandoening. Regelmatige controles bij de huisarts, vooral bij een verhoogd risico, zijn aan te raden voor vroegtijdige detectie en behandeling.