Hoe lang moet je studeren voor professor?

De lange weg naar het professoraat: Hoeveel tijd investeer je echt?

De vraag “Hoe lang moet je studeren voor professor?” is niet eenvoudig te beantwoorden met een enkel cijfer. Het is geen race met een duidelijke finishlijn, maar een marathon met meerdere etappes, waarbij de benodigde tijd sterk afhankelijk is van diverse factoren. De populaire overtuiging dat het simpelweg ‘vier jaar doctoraat en dan klaar’ is, is een flinke vereenvoudiging van een veel complexer traject.

Laten we beginnen bij het meest zichtbare deel: de doctoraatsopleiding. Zoals terecht aangegeven, duurt deze gemiddeld vier jaar. Echter, deze vier jaar zijn intensief. Ze vereisen niet alleen diepgaand onderzoek, resulterend in een proefschrift van aanzienlijke omvang en wetenschappelijke kwaliteit, maar omvatten ook een breed scala aan andere verplichtingen. Lesgeven aan studenten, het volgen van cursussen om de eigen expertise te verbreden en het bijwonen van nationale en internationale congressen om netwerken te bouwen en de meest recente ontwikkelingen in het vakgebied bij te houden, nemen aanzienlijk tijd in beslag. En laat ons niet vergeten de vaak onzichtbare uren die besteed worden aan het schrijven van grant proposals, het aanvragen van beurzen en het beheren van administratie. Uitzonderlijke situaties kunnen leiden tot een langere studieduur.

Na het behalen van het doctoraat begint de volgende fase: het postdoctorale onderzoek. Deze periode is cruciaal voor het opbouwen van een onafhankelijke wetenschappelijke carrière. De duur varieert sterk, van enkele jaren tot een decennium of langer, afhankelijk van de ambities, het vakgebied, de beschikbaarheid van financiering en de mate van succes bij het verkrijgen van publicaties in gerenommeerde tijdschriften. Tijdens deze fase wordt vaak gewerkt aan meerdere projecten, wat extra druk en verantwoordelijkheid met zich meebrengt.

Vervolgens komt de overgang naar een vaste aanstelling. Het vinden van een geschikte positie op een universiteit vereist vaak jaren van netwerken, solliciteren en het overtuigen van selectiecommissies van de eigen expertise en potentieel. De concurrentie is vaak hevig, en zelfs met een sterk cv is er geen garantie op een snelle aanstelling.

Uiteindelijk, na het verkrijgen van een vaste positie, duurt het nogmaals een aantal jaren voordat een hoogleraar volledig is ingewerkt en de volledige verantwoordelijkheden van de functie op zich kan nemen. De benoeming tot hoogleraar is dan ook de bekroning van een lange en inspannende periode van toewijding, hard werken en doorzettingsvermogen.

Kortom, er is geen vastgesteld aantal jaren dat men moet “studeren” voor professor. Het proces strekt zich uit over vele jaren, waarbij de periode van het doctoraat slechts een onderdeel vormt van een langdurig en intensief traject. Het is een reis van continue ontwikkeling, waarbij onderzoek, onderwijs, netwerken en het aantonen van wetenschappelijke excellentie centraal staan. De totale tijd kan gemakkelijk variëren van 10 tot 20 jaar, of zelfs langer, afhankelijk van de individuele omstandigheden en het pad dat men bewandelt.