Is het gebruik van ChatGPT plagiaat?

Is ChatGPT een plagiaatgenerator of een krachtige schrijftool?

De opkomst van AI-tekstgeneratoren zoals ChatGPT heeft de onderwijswereld voor een uitdaging geplaatst. Deze tools kunnen in korte tijd essays, samenvattingen en andere schrijfopdrachten genereren, wat vragen oproept over academische integriteit en plagiaat. De vraag is dan ook: is het gebruik van ChatGPT bij het schrijven van academisch werk per definitie plagiaat? Het antwoord is genuanceerd en hangt af van meerdere factoren.

Het probleem schuilt in de definitie van plagiaat zelf. Plagiaat is het presenteren van andermans werk als eigen werk zonder de juiste bronvermelding. ChatGPT genereert tekst op basis van een enorme dataset aan bestaande teksten. Hoewel het geen letterlijke kopieën produceert, zijn de output en stijl vaak sterk beïnvloed door deze bronnen. De AI ‘leert’ door te analyseren en te combineren, waardoor er een nieuwe tekst ontstaat die echter echo’s kan vertonen van reeds bestaand materiaal. Dit maakt het moeilijk te bepalen of er sprake is van plagiaat in de traditionele zin.

De belangrijkste factor is de bedoeling van de gebruiker. Het kopiëren en plakken van een door ChatGPT gegenereerde tekst zonder enige bewerking of bronvermelding is onmiskenbaar plagiaat. De student presenteert andermans werk (in dit geval, het werk van de AI en de vele bronnen waarop deze is getraind) als eigen intellectueel product. Dit is een grove schending van academische normen en kan leiden tot ernstige sancties, zoals een onvoldoende cijfer, schorsing of zelfs uitzetting.

Echter, het gebruik van ChatGPT als schrijfondersteuning kan een ander verhaal vertellen. Studenten kunnen de AI inzetten om ideeën te genereren, de structuur van een essay te schetsen, of om schrijversblok te overwinnen. De gegenereerde tekst moet dan echter kritisch worden geëvalueerd, bewerkt en aangepast. Eigen inzichten, analyses en argumenten moeten worden toegevoegd, en alle bronnen, inclusief ChatGPT, moeten expliciet worden vermeld. Op deze manier wordt de AI gebruikt als een hulpmiddel, niet als een vervanging voor eigen denken en schrijven.

Het is cruciaal om de richtlijnen van de onderwijsinstelling te raadplegen. Sommige universiteiten en hogescholen hebben specifieke regels omtrent het gebruik van AI-tools, die kunnen variëren van een verbod tot het vereisen van transparantie over het gebruik ervan. Het is de verantwoordelijkheid van de student om op de hoogte te zijn van en zich te houden aan deze regels. Het niet opvolgen hiervan kan, ongeacht de mate van bewerking, leiden tot beschuldigingen van plagiaat.

Kortom, het gebruik van ChatGPT bij het schrijven van academisch werk is een grijze zone. Het is niet automatisch plagiaat, maar het kan dat wel worden als het niet op een verantwoorde en transparante manier wordt gebruikt. Verantwoordelijkheid, kritische reflectie en strikte naleving van de institutionele richtlijnen zijn essentieel om academische integriteit te waarborgen. De AI is een krachtig hulpmiddel, maar het is geen magische oplossing die de noodzaak tot eigen intellectueel werk overbodig maakt.