Welke vitamines heeft een mens nodig?

De Essentiële Vitamines: Meer dan alleen ABCDE en B

Een gezonde levensstijl draait om veel meer dan alleen maar voldoende bewegen. Een evenwichtig en gevarieerd voedingspatroon is essentieel, en een belangrijk onderdeel daarvan is de inname van voldoende vitamines. Deze organische verbindingen zijn onmisbaar voor talloze lichaamsfuncties, van het ondersteunen van ons immuunsysteem tot het bevorderen van een gezonde stofwisseling. Maar welke vitamines zijn nou echt essentieel, en waar vinden we ze?

We kunnen de essentiële vitamines in twee hoofdgroepen verdelen: de vetoplosbare en de wateroplosbare vitamines.

Vetoplosbare vitamines: Deze vitamines worden opgeslagen in de lever en het vetweefsel, wat betekent dat een overdosis op de lange termijn schadelijk kan zijn. Een tekort ontwikkelt zich over het algemeen langzamer dan bij wateroplosbare vitamines. Tot de vetoplosbare vitamines behoren:

• Vitamine A (Retinol): Belangrijk voor de gezichtscherpte, de groei en de ontwikkeling van cellen, en het immuunsysteem. Te vinden in lever, eieren, melkproducten en oranje/gele groenten en fruit.
• Vitamine D: Essentieel voor de opname van calcium en fosfaat, belangrijk voor sterke botten en tanden. De huid produceert vitamine D onder invloed van zonlicht. Ook aanwezig in vette vis, eieren en verrijkte voedingsmiddelen.
• Vitamine E (Tocoferol): Een krachtige antioxidant die cellen beschermt tegen schade door vrije radicalen. Aanwezig in plantaardige oliën, noten, zaden en groene bladgroenten.
• Vitamine K: Cruciaal voor de bloedstolling. Te vinden in groene bladgroenten, broccoli en kool.

Wateroplosbare vitamines: Deze vitamines worden niet in grote hoeveelheden opgeslagen in het lichaam en moeten regelmatig via de voeding worden aangevuld. Een overdosis is minder snel schadelijk, omdat het lichaam overtollige hoeveelheden uitscheidt via de urine. De wateroplosbare vitamines omvatten:

• Vitamine C (Ascorbinezuur): Een sterke antioxidant die het immuunsysteem ondersteunt en de opname van ijzer bevordert. Rijk aanwezig in citrusvruchten, paprika’s en bessen.
• De B-vitamines: Een groep van acht vitamines, elk met specifieke functies:
  • Thiamine (B1): Belangrijk voor de energieproductie en de werking van het zenuwstelsel.
  • Riboflavine (B2): Essentieel voor de energieproductie en het gezichtsvermogen.
  • Niacine (B3): Bijdraagt aan de energieproductie en het functioneren van het zenuwstelsel.
  • Pantotheenzuur (B5): Betrokken bij de productie van hormonen en neurotransmitters.
  • Biotine (B7): Belangrijk voor de stofwisseling van vetten, koolhydraten en eiwitten.
  • Pyridoxine (B6): Essentieel voor de vorming van rode bloedcellen en het functioneren van het immuunsysteem.
  • Cobalamine (B12): Onmisbaar voor de vorming van rode bloedcellen en de werking van het zenuwstelsel. Vooral te vinden in dierlijke producten.
  • Folate (foliumzuur): Belangrijk voor de celdeling en de aanmaak van DNA, essentieel tijdens de zwangerschap.

Supplementen: Ja of Nee?

Een gezond en gevarieerd dieet, rijk aan vers fruit, groenten, volle granen, mager vlees en vis, levert in de meeste gevallen voldoende vitamines. Supplementen zijn alleen nodig wanneer een tekort is vastgesteld door een arts. Zelfmedicatie met vitaminepreparaten kan zelfs schadelijk zijn. De kwaliteit en diversiteit van het voedsel is de sleutel tot een goede vitamine-inname. Praat met je huisarts of een voedingsdeskundige als je je zorgen maakt over je vitamine-inname. Zij kunnen een persoonlijk advies geven op basis van jouw specifieke behoeften.