Wat zijn instrumentele algemene dagelijkse levensverrichtingen?

Instrumentele algemene dagelijkse levensverrichtingen (IADL): Meer dan alleen de basis

Instrumentele algemene dagelijkse levensverrichtingen (IADL) zijn een groep complexe vaardigheden die essentieel zijn voor het functioneren in het dagelijks leven. Ze gaan verder dan de basisverrichtingen zoals aankleden en eten (de zogenaamde ‘basis ADL’). IADL omvatten handelingen die meer strategisch en cognitief complex zijn, en bepalen in belangrijke mate de zelfstandigheid van een individu.

In tegenstelling tot basis ADL, die zich vooral richten op fysieke handelingen, omvatten IADL vaak een reeks stappen, planning, probleemoplossing en cognitieve vaardigheden. Het gaat hierbij om vaardigheden zoals:

• Boodschappen doen: Dit is meer dan alleen naar de winkel gaan. Het vereist het plannen van het boodschappenlijstje, het navigeren in de winkel, het kiezen van de juiste producten en betalen. Het kan zelfs uitdagingen opleveren voor mensen met geheugenproblemen of beperkte mobiliteit.

• Koken: Het voorbereiden en bereiden van maaltijden vereist planning, meten, combineren van ingrediënten en het veilig gebruiken van apparatuur. Het begrijpen van recepten en het aanpassen van recepten aan individuele behoeften behoort hier ook tot.

• Huishoudelijke taken: Dit omvat een breed scala aan activiteiten, zoals het schoonmaken van het huis, het onderhouden van kleding, het betalen van rekeningen en het uitvoeren van reparaties. Het vereist organisatie, planning en een basaal inzicht in huishoudelijke procedures.

• Telefoneren en communiceren: Het kunnen telefoneren, sms’en of online communiceren om te contacten met anderen is cruciaal voor sociale interacties en het verkrijgen van informatie.

• Gebruik van vervoermiddelen: Het gebruik van het openbaar vervoer, een auto of andere vervoermiddelen vereist planning, het boeken van tickets en vaak een zekere mate van oriëntatie.

• Financiële taken: Het beheren van geld, het betalen van rekeningen, het doen van bankzaken, het begrijpen van contracten en het maken van budgetten, vereist financiële vaardigheden, een goed geheugen en aandacht voor detail.

• Gebruik van medicijnen: De juiste medicijnen nemen, op de juiste tijden en in de juiste hoeveelheden, vereist een goed geheugen en aandacht voor de instructies van de arts.

Zelfstandigheid is cruciaal

Een belangrijk aspect van IADL is de mate waarin iemand deze handelingen zelfstandig kan uitvoeren. Moeilijkheden met IADL kunnen het gevolg zijn van uiteenlopende factoren, zoals fysieke beperkingen, cognitieve problemen, emotionele factoren of een combinatie van deze. In deze gevallen kan ondersteuning van mantelzorgers, thuiszorg of specialistische hulp essentieel zijn om de onafhankelijkheid van de individu te behouden en te stimuleren.

Het is belangrijk om te erkennen dat IADL niet statisch zijn. De vereiste vaardigheden kunnen veranderen naargelang de levensomstandigheden. Iemand die vroeger zelfstandig boodschappen deed, kan bijvoorbeeld meer ondersteuning nodig hebben wanneer zijn mobiliteit afneemt. Het is daarom van essentieel belang om IADL periodiek te evalueren en de nodige aanpassingen in de ondersteuning te doen.