Wat zeg je als iemand moet niezen?

Gezondheid! Proost! Waarom zeggen we dat als iemand niest?

We kennen het allemaal: iemand in de buurt niest en automatisch roepen we “gezondheid!” of “proost!”. Deze korte uitdrukkingen, die we in Nederland gebruiken, lijken misschien onschuldig, maar dragen een lange geschiedenis en een interessante oorsprong met zich mee.

Vroeger, in tijden van weinig medische kennis, werd niezen gezien als een teken van kwade geesten of een aanval van de duivel. Om degene die nies te beschermen, riepen mensen uitspraken als “God zegene u!” of “God bewaar u!”. Deze uitdrukkingen moesten de duivel afschrikken en de persoon in kwestie beschermen.

Na verloop van tijd evolueerden deze uitroepen tot de meer gebruikelijke “gezondheid!” of “proost!”. Deze woorden suggereren dat de nies een teken van gezondheid is en dat de persoon in kwestie snel zal herstellen.

Hoewel de bijgelovigheden van vroeger nu achterhaald zijn, is het gebruik van “gezondheid!” of “proost!” blijven hangen als een beleefdheidsvorm. We tonen zo onze zorg en sympathie voor degene die niest.

Het is interessant te zien hoe een oude traditie, geboren uit angst en bijgeloof, zich heeft ontwikkeld tot een vriendelijk gebaar van medeleven en respect. Dus de volgende keer dat iemand niest, denk dan even na over de geschiedenis van die twee kleine woorden en de betekenis die ze met zich meedragen.