Waarom val ik niet af terwijl ik bijna niks eet?

Waarom val ik niet af, terwijl ik bijna niets eet? De verborgen oorzaken van gewichtsstagnatie.

Het is frustrerend: je eet nauwelijks, let streng op je calorie-inname, maar de wijzer van de weegschaal blijft koppig op hetzelfde getal staan. Waarom val je niet af, ondanks je strenge dieet? Het antwoord is helaas niet altijd even simpel als ‘je eet toch teveel’. Er spelen vaak meerdere, complexe factoren een rol.

Een veelvoorkomende oorzaak is de reactie van je lichaam op caloriebeperking. Wanneer je lichaam continu te weinig energie binnenkrijgt, schakelt het over op een soort ‘spaarstand’. Dit betekent dat je metabolisme, oftewel je stofwisseling, vertraagt. Je lichaam verbrandt simpelweg minder calorieën om energie te besparen, waardoor gewichtsverlies bemoeilijkt wordt. Dit is een evolutionair overlevingsmechanisme; in tijden van schaarste probeert je lichaam zoveel mogelijk energie vast te houden.

Het is belangrijk te begrijpen dat een extreem laag calorieëndiëet contraproductief kan zijn. Een te drastische verlaging van je calorie-inname kan leiden tot een significante vertraging van je metabolisme, waardoor je uiteindelijk minder calorieën verbrandt dan je denkt. Je lichaam raakt in een negatieve spiraal terecht: je eet minder, je verbrandt minder, en je valt niet af.

Maar het gaat verder dan alleen je stofwisseling. Andere factoren spelen eveneens een cruciale rol:

• Stress: Chronische stress verhoogt de cortisolspiegel in je lichaam. Cortisol is een stresshormoon dat de vetopslag kan bevorderen, met name rondom de buik. Stress kan dus je afvalpogingen actief tegenwerken.

• Slaaptekort: Voldoende slaap is essentieel voor een gezond metabolisme. Slaapgebrek verstoort de hormoonbalans, wat kan leiden tot een verhoogde eetlust en een verminderde vetverbranding.

• Hormonale schommelingen: Schommelingen in hormonen zoals schildklierhormonen (hypothyreoïdie) of insuline kunnen een grote invloed hebben op je gewicht. Een trage schildklier kan bijvoorbeeld leiden tot gewichtsvermeerdering, ondanks een laag calorie-inname. Ook polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) kan gewichtsverlies bemoeilijken.

• Vochtretentie: Het kan zijn dat je geen vet verliest, maar wel vocht vasthoudt. Dit kan leiden tot een schijnbare gewichtsstagnatie, terwijl je lichaam wel degelijk verandert.

Wat te doen?

Als je ondanks een streng dieet niet afvalt, is het cruciaal om professioneel advies in te winnen. Een arts of geregistreerd diëtist kan je helpen de oorzaak van je gewichtsstagnatie te achterhalen en een gezonde en duurzame aanpak te vinden. Vermijd extreem strenge diëten en focus op een evenwichtige voeding en voldoende beweging. Een geleidelijke aanpak, gecombineerd met aandacht voor stressmanagement, voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging, is veel effectiever op lange termijn. Onthoud dat snel gewichtsverlies vaak niet gezond is en dat een duurzame levensstijlverandering de sleutel is tot blijvend gewichtsmanagement.