Wat is de eerste fase van dementie?

De sluipende schaduw: Herkennen van de eerste fase van dementie

Dementie is een verzamelnaam voor een reeks aandoeningen die de hersenen aantasten en leiden tot een achteruitgang van cognitieve functies. Vaak denken we bij dementie direct aan ernstig geheugenverlies en verlies van zelfredzaamheid, maar de werkelijkheid is dat het een langzaam en progressief proces is. De eerste fase van dementie is cruciaal om te herkennen, omdat een vroege diagnose en adequate ondersteuning het verloop positief kunnen beïnvloeden.

Wat maakt de eerste fase van dementie zo lastig te identificeren? Juist het feit dat de symptomen vaak subtiel zijn en gemakkelijk afgedaan kunnen worden als normale veroudering, stress of vermoeidheid. Het zijn geen dramatische, plotselinge veranderingen, maar eerder een sluipende schaduw die langzaam over iemands functioneren valt.

In deze eerste fase draait het vaak om subtiele veranderingen op drie belangrijke gebieden: cognitie, spraak/taal en gedrag.

Cognitieve problemen:

• Geheugenproblemen: Vergeetachtigheid is een veelvoorkomend symptoom, maar in de beginfase van dementie gaat het vaak om het vergeten van recente gebeurtenissen, afspraken of namen. Mensen kunnen moeite hebben met het onthouden van waar ze iets hebben neergelegd of zich afvragen waarom ze naar een bepaalde kamer zijn gegaan.
• Problemen met planning en organisatie: Taken die voorheen moeiteloos werden uitgevoerd, kunnen nu moeilijkheden opleveren. Het opvolgen van een recept, het beheren van de financiën of het plannen van een route kan langer duren of zelfs mislukken.
• Desoriëntatie in tijd en plaats: Zich af en toe vergissen in de dag of de datum is normaal, maar in de beginfase van dementie kan desoriëntatie frequenter voorkomen. Men kan verdwalen in bekende omgevingen of zich afvragen welke dag van de week het is.

Spraak- en taalproblemen:

• Woordvindingsproblemen: Moeite hebben met het vinden van het juiste woord is een veelvoorkomend symptoom. De persoon zoekt naar woorden, gebruikt omschrijvingen of vervangt woorden door synoniemen die minder nauwkeurig zijn.
• Moeite met het volgen van gesprekken: Het kan lastig zijn om een complex gesprek te volgen of de rode draad van een verhaal te onthouden.

Gedragsveranderingen:

• Persoonlijkheidsveranderingen: Iemand die voorheen sociaal en extravert was, kan zich terugtrekken en minder interesse tonen in sociale activiteiten. Daarentegen kan iemand die normaal gesproken introvert is, onrustiger en prikkelbaarder worden.
• Verminderde empathie: Het kan moeilijker worden om de gevoelens van anderen te begrijpen en hierop te reageren.
• Egocentrisme: Een toegenomen focus op de eigen behoeften en minder aandacht voor de behoeften van anderen.
• Apathie: Een gebrek aan interesse en motivatie om activiteiten te ondernemen.

Het is belangrijk te benadrukken dat het voorkomen van één of twee van deze symptomen niet direct wijst op dementie. Pas wanneer er sprake is van een combinatie van symptomen, die in de loop van de tijd erger worden en een significant effect hebben op het dagelijks functioneren, is het raadzaam om een arts te raadplegen.

De eerste fase van dementie is een kwetsbare periode. Door alert te zijn op de subtiele signalen, kunnen we de eerste stap zetten naar een vroege diagnose, adequate ondersteuning en een betere kwaliteit van leven voor degenen die door deze sluipende schaduw worden getroffen. Het is essentieel om te onthouden dat hulp zoeken geen teken van zwakte is, maar een teken van kracht en zorgzaamheid.