Is consignatiedienst verplicht?

Consignatiedienst: Een Verplichting? Wanneer je bereikbaar moet zijn buiten werktijd

De vraag of een consignatiedienst verplicht is, komt regelmatig terug bij werknemers. Het antwoord is niet zo simpel als een simpele ja of nee. Het hangt namelijk sterk af van specifieke afspraken en omstandigheden. Laten we eens dieper ingaan op de materie.

Een consignatiedienst houdt in dat je als werknemer buiten je reguliere werktijden bereikbaar bent en eventueel opgeroepen kunt worden om werkzaamheden te verrichten. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat je een telefoon paraat moet hebben of binnen een bepaalde tijd op locatie moet kunnen zijn. Een begrijpelijke vraag is dan: kan mijn werkgever dit zomaar van mij eisen?

De basisregel: geen verplichting zonder afspraak

De hoofdregel is dat een werkgever een consignatiedienst niet zomaar kan opleggen. Zonder expliciete afspraken is het niet vanzelfsprekend dat je verplicht bent om buiten werktijden beschikbaar te zijn. De sleutel tot verplichting ligt in de afspraken die zijn gemaakt tussen werkgever en werknemer.

Wanneer is een consignatiedienst dan wel verplicht?

Er zijn in principe twee situaties waarin een consignatiedienst wél verplicht kan zijn:

• Vastgelegd in de CAO (Collectieve Arbeidsovereenkomst): Indien de van toepassing zijnde CAO bepalingen bevat over consignatiediensten, dan kan de werkgever hier een beroep op doen. De CAO is immers een bindende overeenkomst tussen werkgevers- en werknemersorganisaties, die de arbeidsvoorwaarden regelt.

• Vastgelegd in de Individuele Arbeidsvoorwaarden: Ook in de individuele arbeidsovereenkomst of de arbeidsvoorwaardenregeling kan de verplichting tot consignatiedienst expliciet zijn opgenomen. Dit kan bijvoorbeeld in een clausule over bereikbaarheid of het verrichten van onvoorziene werkzaamheden buiten reguliere uren. Lees dus je contract goed door.

• Inherent aan de Functieomschrijving: Soms is het inherent aan de aard van de functie dat er sprake kan zijn van consignatiedienst. Denk bijvoorbeeld aan een storingsmonteur in de energiesector, of een IT-specialist die verantwoordelijk is voor de uptime van cruciale systemen. In dergelijke gevallen kan redelijkerwijs worden aangenomen dat consignatiedienst onderdeel uitmaakt van de functie, zelfs als dit niet expliciet in de arbeidsovereenkomst is vermeld. Echter, dit moet dan wel daadwerkelijk aantoonbaar zijn dat het essentieel is voor de uitvoering van de functie.

Geen overeenkomst, geen verplichting

Het is dus cruciaal om te controleren of er een expliciete afspraak is gemaakt over de consignatiedienst. Is er geen sprake van een CAO-bepaling, een clausule in de arbeidsovereenkomst of een inherent onderdeel van de functieomschrijving? Dan kan je werkgever je in principe niet verplichten tot het draaien van consignatiediensten.

Belangrijk om te onthouden: Zelfs als een consignatiedienst verplicht is gesteld, gelden er wettelijke regels en voorschriften. Denk aan de Arbeidstijdenwet, die bijvoorbeeld rusttijden reguleert. Je hebt recht op voldoende rust na een oproep tijdens een consignatiedienst.

Conclusie

Kortom, de verplichting tot een consignatiedienst hangt af van duidelijke afspraken. Zonder deze afspraken in de CAO, arbeidsovereenkomst of een inherent onderdeel van de functie, kan een werkgever de consignatiedienst niet verplichten. Controleer dus altijd je CAO, arbeidsovereenkomst en functieomschrijving om te weten waar je aan toe bent. En vergeet niet: ook als een consignatiedienst verplicht is, heb je recht op rust en bescherming van je arbeidsomstandigheden.