Is een notaris verplicht bij erfenis?

Notaris Verplicht bij een Erfenis? Wat je moet weten over de afwikkeling

De periode na het overlijden van een dierbare is vaak emotioneel en complex. Naast het verdriet komt er veel op de erfgenamen af, waaronder de afwikkeling van de erfenis. Een veelgestelde vraag hierbij is: “Is een notaris verplicht bij een erfenis?” Het antwoord is niet zo simpel als een simpele ja of nee.

In principe zijn erfgenamen bevoegd om zelfstandig de erfenis te verdelen. Dit betekent dat ze onderling afspraken kunnen maken over de verdeling van de bezittingen en schulden, zonder dat een notaris direct in beeld komt. Ze kunnen zelf de inventaris opstellen, de waarde van de bezittingen bepalen en de benodigde documenten verzamelen.

Wanneer een notaris niet direct nodig is:

Een belangrijke uitzondering op de verplichting van een notaris doet zich voor wanneer er in het testament een zogenaamde executeur-afwikkelingsbewindvoerder is aangewezen. Deze persoon, vaak een familielid of goede vriend, is door de overledene aangewezen om de erfenis te beheren en te verdelen. Als de executeur-afwikkelingsbewindvoerder in het testament de bevoegdheid heeft gekregen tot zelfstandige verdeling, dan kan hij of zij in principe de erfenis afwikkelen zonder directe tussenkomst van een notaris. De executeur kan dan zelfstandig de bezittingen verkopen, schulden aflossen en de rest verdelen onder de erfgenamen, conform de wensen van de overledene zoals vastgelegd in het testament.

Wanneer een notaris wél (of vaak wel) nodig is:

Ondanks de mogelijkheid tot zelfstandige afwikkeling, zijn er situaties waarin de tussenkomst van een notaris wél vereist is of sterk aangeraden wordt:

• Onroerend goed: Wanneer er onroerend goed (zoals een huis) onderdeel uitmaakt van de erfenis, is de tussenkomst van een notaris vrijwel altijd noodzakelijk. De overdracht van het onroerend goed moet via een notariële akte worden vastgelegd en ingeschreven in het Kadaster.
• Complexe situaties: Bij complexe familiesamenstellingen, bijvoorbeeld met minderjarige erfgenamen, stiefkinderen, of ingewikkelde testamenten, is het verstandig om een notaris te raadplegen. De notaris kan zorgen voor een correcte en eerlijke verdeling, conform de wet en het testament.
• Twijfel over de waarde: Als er twijfel is over de waarde van bepaalde bezittingen (zoals kunst, antiek of aandelen), kan een notaris helpen bij het inschakelen van een taxateur om een objectieve waardebepaling te verkrijgen.
• Geschillen tussen erfgenamen: Wanneer er conflicten ontstaan tussen erfgenamen over de verdeling van de erfenis, kan een notaris als onafhankelijke partij bemiddelen en helpen tot een oplossing te komen.
• Verklaring van Erfrecht: Hoewel niet altijd verplicht, kan een verklaring van erfrecht, opgemaakt door een notaris, noodzakelijk zijn om bijvoorbeeld toegang te krijgen tot bankrekeningen van de overledene of om bepaalde handelingen te verrichten.

Conclusie:

De rol van een notaris bij een erfenis is dus situationeel. Hoewel het in bepaalde gevallen mogelijk is om zelfstandig een erfenis af te wikkelen, vooral met de aanwezigheid van een executeur-afwikkelingsbewindvoerder met de bevoegdheid tot zelfstandige verdeling, is het in veel andere situaties raadzaam of zelfs noodzakelijk om een notaris in te schakelen. Het inschakelen van een notaris zorgt voor een correcte, eerlijke en juridisch waterdichte afwikkeling van de erfenis, en kan veel problemen en conflicten voorkomen. Denk dus goed na over de complexiteit van de situatie en overweeg professioneel advies, zodat de erfenis op een juiste manier wordt afgewikkeld.