Is een poging tot eenvoudige mishandeling strafbaar?

Poging tot eenvoudige mishandeling: strafbaar of niet? Een genuanceerd beeld.

De vraag of een poging tot eenvoudige mishandeling strafbaar is, lijkt op het eerste gezicht eenvoudig te beantwoorden: nee. Artikel 300, lid 5, van het Wetboek van Strafrecht stelt immers expliciet dat een poging tot eenvoudige mishandeling niet strafbaar is. Dit betekent dat als iemand bijvoorbeeld een klap uitdeelt die de ander net mist, of iemand bedreigt met geweld dat niet wordt uitgevoerd, er geen sprake is van een strafbaar feit op basis van poging tot mishandeling.

Deze wettelijke bepaling lijkt echter een zwart-wit beeld te schetsen dat de complexiteit van de praktijk niet volledig weergeeft. Hoewel een formele vervolging wegens poging tot eenvoudige mishandeling niet mogelijk is, houdt dit niet in dat dergelijke gedragingen straffeloos blijven. Het Openbaar Ministerie (OM) beschikt namelijk over een arsenaal aan instrumenten om dergelijke incidenten, ondanks het ontbreken van een strafbaar feit op basis van een poging, toch aan te pakken.

In de praktijk zien we dat het OM bij minder ernstige vormen van gedragingen die wél als een poging tot mishandeling zouden kunnen worden gekwalificeerd, vaak een andere weg kiest. Denk aan situaties waarbij iemand weliswaar geen klap uitdeelt, maar wel een duidelijk intimiderende en bedreigende houding aanneemt, of een voorwerp oppakt met de duidelijke intentie om te slaan, maar dit uiteindelijk niet doet. In zulke gevallen kan het OM kiezen voor een strafbeschikking. Deze buitenrechtelijke afdoening omzeilt de zware procedure van een gerechtelijke veroordeling en biedt een snellere en efficiëntere oplossing. De strafbeschikking kan bijvoorbeeld een boete of een taakstraf opleggen.

Een andere mogelijkheid is het aanbieden van een transactie. Ook dit is een buitenrechtelijke afdoening waarbij de verdachte een bepaalde sanctie accepteert in ruil voor het seponeren van de zaak. Hierbij wordt de verdachte niet officieel veroordeeld, maar wel geconfronteerd met een consequentie voor zijn of haar gedrag.

Het is dus belangrijk om te benadrukken dat het ontbreken van strafbaarheid voor een poging tot eenvoudige mishandeling niet automatisch impliceert dat er geen consequenties volgen. Het OM heeft de ruimte om, afhankelijk van de ernst en de omstandigheden van het geval, een alternatieve aanpak te kiezen die toch recht doet aan het belang van het slachtoffer en de afschrikkende werking van het recht. De afweging die het OM maakt, is cruciaal en hangt af van factoren als de intentie van de dader, de ernst van de bedreiging en de impact op het slachtoffer. Kortom, de juridische realiteit is genuanceerder dan de letterlijke interpretatie van artikel 300, lid 5, van het Wetboek van Strafrecht suggereert.