Kan je werkgever je verplichten vakantie te nemen?

Vakantiedagen: opleggen of overleggen?

Vakantie is een kostbaar bezit voor werknemers. Het biedt de mogelijkheid om te ontspannen, te herstellen en nieuwe energie op te doen. Maar wat als je werkgever je verplicht om vakantie op te nemen? Mag dat zomaar? Het korte antwoord is: nee, niet zonder meer. Hoewel het in sommige situaties mogelijk is, gelden er strikte voorwaarden.

De wet is duidelijk: je werkgever kan je niet zomaar verplichten om vakantiedagen op te nemen. Een werkgever heeft weliswaar zeggenschap over de bedrijfsvoering, maar dat recht botst met het recht van de werknemer om zelf te bepalen wanneer hij zijn wettelijke vakantiedagen opneemt. Dit recht op vrijetijdsbesteding weegt zwaar.

Er is echter een uitzondering op deze regel. In uitzonderlijke gevallen, wanneer er sprake is van specifieke en gerechtvaardigde bedrijfsredenen, kan een werkgever wel degelijk vakantiedagen opleggen. Denk hierbij aan een situatie waarin het bedrijf volledig stilligt vanwege een collectieve sluiting, bijvoorbeeld voor onderhoud of inventarisatie. Een andere mogelijke reden is een extreme seizoensgebonden piek of dal, waar een minimale bezetting noodzakelijk is.

Cruciaal hierbij is dat deze dringende noodzaak tot opname voorafgaand aan de opname duidelijk en gemotiveerd aan de werknemer moet worden gecommuniceerd. De werkgever moet aantonen waarom de vakantieopname op dat specifieke moment noodzakelijk is voor de bedrijfsvoering. Een algemeen beroep op “het is altijd zo geweest” of “iedereen neemt dan vakantie” is onvoldoende.

Bovendien behoudt de werknemer, zelfs in deze uitzonderlijke situaties, het recht op inspraak. Er moet overleg plaatsvinden tussen werkgever en werknemer over de planning van de vakantie. Een werkgever moet rekening houden met de persoonlijke omstandigheden van de werknemer en streven naar een redelijke planning. Het eenzijdig opleggen van vakantiedagen zonder overleg is niet toegestaan.

Kortom, je werkgever kan je niet zomaar dwingen om vakantie te nemen. Alleen bij aantoonbare, dringende bedrijfsredenen en na gedegen overleg met de werknemer, rekening houdend met diens persoonlijke omstandigheden, kan een werkgever de opname van vakantiedagen opleggen. Twijfel je of de verplichte vakantieopname rechtmatig is? Raadpleeg dan de CAO of neem contact op met een juridisch adviseur.