Waar kun je auteursrecht op hebben?

Waarop kun je auteursrecht claimen? Meer dan je denkt!

Auteursrecht, vaak onterecht gezien als iets alleen voor beroemde schrijvers en muzikanten, beschermt eigenlijk een veel breder scala aan creatieve werken. Het is een krachtig instrument dat de maker van een origineel werk exclusieve rechten verleent op de exploitatie daarvan. Maar wat valt er precies onder auteursrechtbescherming? Het is meer dan je misschien denkt.

De kern is originaliteit en creatieve inspanning. Het werk moet het resultaat zijn van eigen intellectuele schepping, niet louter een navolging of een simpel kopiëren van bestaand materiaal. Dit betekent dat een puur functioneel ontwerp, zoals een eenvoudige schroevendraaier, geen auteursrechtelijke bescherming geniet. Wel kan het design van die schroevendraaier, als dat uniek en creatief is, auteursrechtelijk beschermd zijn.

Laten we eens wat voorbeelden bekijken van werktypen die wel auteursrechtelijke bescherming genieten:

• Letterkunde: Boeken, gedichten, toneelstukken, songteksten, scripts – alles wat geschreven is en een zekere mate van originaliteit vertoont. Dit omvat ook digitale publicaties zoals e-books en blogs.

• Muziek: Composities, zowel de melodie als de harmonie, maar ook de arrangementen. De opname van de muziek is afzonderlijk beschermd door naburige rechten.

• Beeldende kunst: Schilderijen, sculpturen, tekeningen, foto’s (mits ze een originele creatieve bijdrage bevatten, en niet enkel een registratie van feiten), grafische ontwerpen, illustraties. De bescherming geldt ook voor digitale beelden.

• Software: Computerprogramma’s, inclusief de broncode en de gebruikersinterface. De functionaliteit zelf is niet beschermd, maar de uitdrukkingsvorm ervan wel.

• Audiovisuele werken: Films, televisieprogramma’s, animaties, reclamespots. Dit omvat zowel de beelden als het geluid.

• Architectuur: De vormgeving van gebouwen en andere bouwwerken, mits die een origineel artistiek karakter vertonen.

• Databases: Onder bepaalde voorwaarden kunnen databases auteursrechtelijke bescherming genieten, met name als er sprake is van een aanzienlijke creatieve inspanning bij het selecteren, ordenen en presenteren van de gegevens.

Wat is cruciaal? Het auteursrecht beschermt de uitdrukkingsvorm van een idee, niet het idee zelf. Iemand kan dus een vergelijkbaar boek schrijven over hetzelfde onderwerp, zolang de tekst maar voldoende verschilt. Twee programmeurs kunnen dezelfde software ontwikkelen, maar de code en de implementatie zullen zeer waarschijnlijk anders zijn.

Het is belangrijk te benadrukken dat auteursrecht automatisch ontstaat op het moment dat een werk wordt gecreëerd. Registratie is niet verplicht, maar kan wel nuttig zijn bij het bewijzen van auteurschap in geval van geschillen. Heeft u vragen over de bescherming van uw creatieve werk? Raadpleeg dan een jurist gespecialiseerd in intellectueel eigendom.