Wat controleert de Arbowet?

De Arbowet: Wat controleert de Arbeidsinspectie precies?

De Arbowet (Arbeidsomstandighedenwet) is er om ervoor te zorgen dat werknemers veilig en gezond hun werk kunnen doen. Maar wat houdt die wet precies in, en wat controleert de Arbeidsinspectie daar precies op? De inspectie kijkt breder dan alleen fysieke veiligheid; ze toetst de naleving van de wet op diverse gebieden, met als overkoepelend doel een veilige, gezonde en rechtvaardige werkomgeving te creëren.

De controle van de Arbeidsinspectie richt zich op twee hoofdgebieden: arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.

Arbeidsomstandigheden: Hierbij gaat het om de fysieke en psychische veiligheid en gezondheid van de werknemer op de werkvloer. Denk aan:

• Fysieke gevaren: Dit omvat zaken als gevaarlijke stoffen (asbest, chemicaliën), lawaai, trillingen, straling, valgevaar, brandveiligheid, ergonomische risico’s (verkeerde werkhouding, zwaar tillen) en veilige machines en apparatuur. De Arbeidsinspectie controleert of werkgevers de juiste maatregelen hebben genomen om deze risico’s te minimaliseren of te elimineren, zoals het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) en het uitvoeren van risicoanalyses (RI&E).

• Psychische gevaren: De Arbowet erkent ook de impact van psychische belasting. De inspectie kijkt naar factoren zoals werkdruk, pesten en agressie, burn-out preventie en de mogelijkheden voor werknemers om hun werk-privé balans te reguleren. Werkgevers moeten hier proactief mee omgaan en maatregelen treffen om deze risico’s te beperken.

• Hygiëne: Een schone en veilige werkomgeving is essentieel. De Arbeidsinspectie controleert op voldoende sanitaire voorzieningen, schoonmaakprocedures en de beheersing van infectiegevaren.

Arbeidsvoorwaarden: Naast de fysieke en psychische arbeidsomstandigheden controleert de Arbeidsinspectie ook de naleving van wettelijke arbeidsvoorwaarden, zoals:

• Werktijden: De Arbeidsinspectie toetst of de werktijden conform de wetgeving zijn, met aandacht voor rusttijden, maximale werktijden en overwerkregelingen. Onregelmatige werktijden en de gevolgen daarvan voor de gezondheid worden eveneens meegenomen.

• Salaris en andere vergoedingen: Hoewel niet de primaire focus, kan de Arbeidsinspectie wel bij controles vaststellen of er sprake is van ernstige afwijkingen ten aanzien van het minimumloon of andere wettelijke vergoedingen. Dit wordt dan vaak doorverwezen naar andere instanties, zoals de Inspectie SZW.

• Contracten: De Arbeidsinspectie controleert niet de details van individuele contracten, maar zal wel onderzoeken of contracten in overeenstemming zijn met de wet, bijvoorbeeld bij verdenking van schijnzelfstandigheid.

Handhavingsmaatregelen: Indien de Arbeidsinspectie tekortkomingen constateert, kan ze verschillende handhavingsmaatregelen toepassen, variërend van een waarschuwing tot een last onder dwangsom of zelfs een strafrechtelijke procedure. De ernst van de overtreding en de mate van samenwerking van de werkgever bepalen de aard van de maatregel.

Kortom, de Arbowet en de controle door de Arbeidsinspectie strekken zich uit tot een breed scala aan aspecten van de werkplek, met als ultiem doel een veilige, gezonde en eerlijke werkomgeving voor alle werknemers in Nederland. Het is van essentieel belang voor zowel werkgevers als werknemers om op de hoogte te zijn van hun rechten en plichten onder de Arbowet.