Wie erft de volgorde?

Wie erft de nalatenschap? Een heldere kijk op de wettelijke erfopvolging

Het overlijden van een dierbare is een verdrietige gebeurtenis, die vaak ook administratieve en juridische vragen met zich meebrengt. Een van de meest voorkomende vragen is: wie erft wat? Het Nederlandse erfrecht kent een heldere, wettelijke volgorde van erfgenamen, die we hieronder zullen toelichten. Dit is belangrijk te weten, want als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en hoe de nalatenschap verdeeld wordt.

De eerste in de rij: kinderen en de echtgenoot/geregistreerd partner

De eerste groep erfgenamen, en vaak ook de meest logische, zijn de kinderen van de overledene en de echtgenoot of geregistreerd partner. Deze groep wordt ook wel de “eerste parentele” genoemd. Als er een echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen zijn, dan erft de echtgenoot/geregistreerd partner de hele nalatenschap. De kinderen krijgen een vordering op de echtgenoot/geregistreerd partner ter grootte van hun erfdeel. Dit wordt ook wel de wettelijke verdeling genoemd. Dit betekent dat de echtgenoot/geregistreerd partner de bezittingen kan blijven gebruiken en beheren, terwijl de kinderen op papier recht hebben op hun erfdeel. Pas bij het overlijden van de langstlevende ouder wordt de vordering van de kinderen opeisbaar.

Wat als de kinderen er niet meer zijn? De kleinkinderen treden op

Stel dat een kind van de overledene reeds is overleden, dan treden diens kinderen, de kleinkinderen van de overledene, in de plaats van hun ouder. Zij erven gezamenlijk het deel dat hun overleden ouder zou hebben gekregen. Dit wordt ook wel “plaatsvervulling” genoemd. Zo wordt voorkomen dat een deel van de nalatenschap verloren gaat binnen de familie.

De tweede parentele: ouders, broers en zussen

Als de overledene geen kinderen, kleinkinderen of echtgenoot/geregistreerd partner heeft, dan komt de tweede groep erfgenamen aan de beurt: de ouders van de overledene, en diens broers en zussen. Deze groep vormt de “tweede parentele”. In dit geval erven de ouders en broers en zussen gezamenlijk. Elke ouder erft minimaal een kwart van de nalatenschap.

Plaatsvervulling ook voor broers en zussen?

Net als bij de kinderen en kleinkinderen geldt ook hier plaatsvervulling. Als een broer of zus van de overledene reeds is overleden, dan erven diens kinderen (neven en nichten van de overledene) het deel dat hun overleden ouder zou hebben gekregen.

Belangrijk om te onthouden:

• Geen testament? Dan geldt de wettelijke erfopvolging. Een testament kan de wettelijke erfopvolging volledig veranderen. Het is daarom verstandig om een testament op te laten stellen als je specifieke wensen hebt over wie wat erft.
• Dit is slechts een algemeen overzicht. Er zijn veel nuances en uitzonderingen binnen het erfrecht. Bij complexe situaties is het altijd raadzaam om een notaris of jurist te raadplegen.
• Verwerpen of aanvaarden? Erfgenamen hebben altijd de mogelijkheid om een erfenis te aanvaarden, beneficiair te aanvaarden of te verwerpen. Informeer je goed over de mogelijkheden en de eventuele schulden die aan de erfenis verbonden kunnen zijn.

Dit artikel geeft een basisoverzicht van de wettelijke erfopvolging in Nederland. Het is belangrijk om te onthouden dat elke situatie uniek is en dat juridisch advies altijd aan te raden is om de beste beslissingen te kunnen nemen.