Gió phơn mạnh ở Bắc Trung Bộ vì dãy Trường Sơn chặn gió ẩm. Hiện tượng này gây mưa lớn ở sườn đón gió, ngược lại, sườn khuất gió khô nóng, tạo nên sự chênh lệch khí hậu rõ rệt giữa hai sườn núi.
Vì sao gió phơn hoạt động mạnh ở Bắc Trung Bộ?
Gió phơn, hay còn gọi là gió chướng, là một hiện tượng thời tiết đặc biệt xảy ra khi không khí ẩm bị buộc phải vượt qua một dãy núi. Khi không khí ẩm di chuyển lên sườn đón gió của dãy núi, nó sẽ ngưng tụ và giải phóng hơi nước dưới dạng mưa lớn. Khi không khí tiếp tục trèo lên cao, nó sẽ mất đi độ ẩm và trở nên ấm hơn khi hạ xuống sườn khuất gió. Không khí ấm và khô này được gọi là gió phơn.
Ở Bắc Trung Bộ Việt Nam, gió phơn hoạt động đặc biệt mạnh mẽ do sự hiện diện của dãy Trường Sơn. Dãy núi này đóng vai trò như một bức tường chắn khiến không khí ẩm từ biển không thể tràn vào sâu trong đất liền. Akhi không khí ẩm từ Biển Đông thổi vào bờ, chúng buộc phải vượt qua dãy Trường Sơn. Khi vượt lên sườn đón gió của dãy núi, không khí ẩm này sẽ ngưng tụ và tạo thành mưa lớn. Lượng mưa có thể lên đến hàng trăm milimet chỉ trong một thời gian ngắn.
Sau khi vượt qua đỉnh núi, không khí sẽ mất đi độ ẩm và trở nên ấm hơn khi hạ xuống sườn khuất gió. Không khí ấm và khô này chính là gió phơn. Gió phơn có đặc tính khô nóng và thường gây hạn hán kéo dài ở các khu vực sườn khuất gió. Sự chênh lệch lượng mưa giữa hai sườn núi tạo nên sự phân hóa khí hậu rõ rệt giữa hai bên dãy Trường Sơn. Sườn đón gió thường có khí hậu ẩm ướt với lượng mưa lớn, trong khi sườn khuất gió lại khô nóng và thiếu mưa.
Hiện tượng gió phơn không chỉ gây ảnh hưởng đến thời tiết mà còn ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế và đời sống của người dân trong khu vực. Vào mùa mưa, gió phơn gây ra lũ lụt và sạt lở đất ở các sườn đón gió. Vào mùa khô, gió phơn gây ra hạn hán và thiếu nước ở các sườn khuất gió. Người dân trong khu vực phải thích nghi với sự chênh lệch khí hậu này bằng các phương pháp canh tác đặc biệt và các biện pháp phòng ngừa thiên tai.