Tại sao khớp xương kêu?

Âm thanh giòn tan, tiếng lạo xạo, hay thậm chí là tiếng kêu “rắc rắc” phát ra từ khớp xương – một hiện tượng khá phổ biến, khiến nhiều người lo lắng về sức khỏe xương khớp của mình. Nhưng tại sao khớp xương lại kêu? Câu trả lời không đơn giản là “bị hỏng”, mà phức tạp hơn nhiều, liên quan đến một hệ sinh thái tinh vi bên trong khớp.

Thường được lý giải là do sự thiếu hụt chất bôi trơn tự nhiên, hay nói chính xác hơn là sự bất thường trong hoạt động của bao hoạt dịch. Bao hoạt dịch, như chiếc áo khoác mềm mại bao bọc khớp xương, sản xuất ra một chất dịch nhớt gọi là dịch hoạt dịch. Dịch này đóng vai trò như một lớp đệm, giảm thiểu ma sát giữa các bề mặt xương, giúp cho chuyển động của khớp trơn tru và êm ái. Khi bao hoạt dịch bị tổn thương, do viêm nhiễm, chấn thương, hoặc quá trình lão hóa, lượng dịch hoạt dịch sản xuất ra sẽ giảm, thậm chí chất lượng dịch cũng bị ảnh hưởng. Kết quả là, các bề mặt xương thiếu đi sự bôi trơn cần thiết, cọ xát vào nhau, tạo ra những tiếng kêu khó chịu. Hãy tưởng tượng hai mảnh gỗ khô cọ xát vào nhau – âm thanh phát ra chính là minh chứng rõ ràng cho sự thiếu vắng chất bôi trơn.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt dịch hoạt dịch chỉ là một phần của câu chuyện. Một nguyên nhân khác, không kém phần quan trọng, đó là sự thoái hóa sụn khớp. Sụn khớp, lớp đệm bảo vệ đầu xương, có cấu trúc đàn hồi và nhẵn mịn, cho phép các đầu xương trượt qua nhau một cách dễ dàng. Qua thời gian, do lão hóa, hoạt động quá sức, hoặc các bệnh lý về xương khớp, sụn khớp dần bị bào mòn, mất đi tính đàn hồi và độ nhẵn bóng. Những vết nứt, mảnh vụn sụn nhỏ li ti sẽ xuất hiện, tạo nên những tiếng kêu khi khớp chuyển động. Đây cũng là lý do tại sao những người cao tuổi thường hay nghe thấy tiếng kêu trong khớp xương của mình.

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác góp phần gây ra tiếng kêu khớp, như sự thay đổi áp suất trong khớp, sự hình thành các bọt khí nhỏ trong dịch hoạt dịch, hoặc sự di chuyển của các dây chằng và gân xung quanh khớp. Tuy nhiên, hai nguyên nhân chính vẫn là sự thiếu hụt dịch hoạt dịch và sự thoái hóa sụn khớp.

Tóm lại, tiếng kêu khớp xương không nhất thiết báo hiệu một vấn đề nghiêm trọng, nhưng cũng không nên xem nhẹ. Nếu tiếng kêu kèm theo đau nhức, sưng tấy, hoặc hạn chế vận động, bạn nên tìm đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp ta chủ động hơn trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe xương khớp của mình.