Như thế nào là hộ có mức sống trung bình?

Xác định một hộ gia đình có mức sống trung bình không đơn giản chỉ là nhìn vào con số thu nhập. Con số 521.000 – 900.000 đồng/người/tháng ở nông thôn và 651.000 – 900.000 đồng/người/tháng ở thành thị, dù được đưa ra như một ngưỡng tham chiếu, chỉ là một phần của bức tranh toàn cảnh. Nó phản ánh khả năng đáp ứng nhu cầu vật chất cơ bản, nhưng không thể đo lường trọn vẹn chất lượng cuộc sống.

Thu nhập chỉ là một yếu tố. Một hộ gia đình có thu nhập nằm trong ngưỡng trên nhưng vẫn có thể thuộc diện khó khăn nếu phải gánh chịu gánh nặng nợ nần, chi phí y tế cao, hoặc phải nuôi nhiều người phụ thuộc. Ngược lại, một hộ gia đình có thu nhập thấp hơn ngưỡng một chút vẫn có thể duy trì mức sống khá ổn định nếu biết tiết kiệm, quản lý tài chính hiệu quả và tận dụng các nguồn lực sẵn có. Ví dụ, sở hữu nhà ở, có đất canh tác hoặc có nghề tay trái ổn định có thể góp phần đáng kể vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống.

Vậy nên, đánh giá mức sống trung bình cần xem xét tổng thể hơn. Ngoài thu nhập, cần quan tâm đến:

• Chi phí sinh hoạt: Giá cả hàng hóa, dịch vụ ở từng vùng miền khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chi tiêu của hộ gia đình. Một mức thu nhập ở thành phố lớn có thể không tương đương với cùng mức thu nhập ở vùng nông thôn.
• Tài sản: Nhà cửa, đất đai, phương tiện đi lại… đều là những tài sản góp phần vào sự ổn định về kinh tế và nâng cao chất lượng sống.
• Tiếp cận dịch vụ công: Hộ gia đình có dễ dàng tiếp cận với giáo dục, y tế, giao thông… hay không? Đây là những yếu tố quan trọng quyết định đến mức sống.
• An sinh xã hội: Việc được hưởng các chính sách hỗ trợ xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp… cũng góp phần làm giảm bớt gánh nặng kinh tế và tạo ra sự an tâm cho hộ gia đình.
• Chất lượng cuộc sống: Đây là khía cạnh khó định lượng nhưng vô cùng quan trọng. Nó bao gồm các yếu tố như sức khỏe, giáo dục, môi trường sống, mối quan hệ xã hội… Một hộ gia đình có thể có thu nhập trung bình nhưng vẫn thiếu thốn về tinh thần nếu không có một cuộc sống lành mạnh và hạnh phúc.

Tóm lại, việc xác định hộ gia đình có mức sống trung bình cần một cách tiếp cận toàn diện, không chỉ dựa trên con số thu nhập bình quân đầu người mà còn phải xem xét nhiều yếu tố khác liên quan đến chi phí sinh hoạt, tài sản, tiếp cận dịch vụ công và chất lượng cuộc sống. Chỉ khi đó, chúng ta mới có cái nhìn chính xác và đầy đủ hơn về thực trạng kinh tế – xã hội của các hộ gia đình.