Quảng Ninh, trong lịch sử phong kiến, mang nhiều tên gọi khác nhau, từ Lục Châu thời tự chủ, phủ Hải Đông dưới triều Lý, đến lộ Hải Đông và lộ An Bang dưới thời Trần, phản ánh sự biến thiên hành chính và lịch sử vùng đất này.
Quảng Ninh: Thiên biến vạn hóa qua những tên gọi lịch sử
Quảng Ninh, mảnh đất địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn ẩn chứa một chiều sâu lịch sử lâu đời. Qua nhiều giai đoạn phát triển, vùng đất này đã mang trên mình biết bao tên gọi khác nhau, mỗi tên gọi đều phản ánh những biến chuyển hành chính và lịch sử của cả một thời kỳ.
Lục Châu – Tên gọi thời tự chủ
Khởi nguồn của Quảng Ninh phải kể đến thời kỳ tự chủ của đất nước, khi vùng đất này được gọi là Lục Châu. Tên gọi này xuất hiện vào khoảng thế kỷ X, do vùng đất gồm sáu châu: Khoái Châu, Chi Châu, Thang Châu, Nam Sách Châu, Tân Bình Châu và Cổ Lộng Châu. Lục Châu khi đó đóng vai trò là trung tâm hành chính, chính trị và quân sự của cả vùng.
Phủ Hải Đông – Tên gọi thời Lý
Dưới triều đại nhà Lý, Lục Châu được đổi tên thành phủ Hải Đông. Tên gọi này bắt nguồn từ vị trí địa lý của vùng đất, nằm ở phía đông của kinh thành Thăng Long và giáp biển. Phủ Hải Đông thời Lý được chia thành nhiều huyện, trong đó có huyện Yên Hưng, tiền thân của thành phố Hạ Long ngày nay.
Lộ Hải Đông – Tên gọi thời Trần
Đến thời Trần, phủ Hải Đông được đổi tên thành lộ Hải Đông. Lộ là đơn vị hành chính tương đương với tỉnh ngày nay. Lộ Hải Đông thời Trần có địa bàn rộng lớn, bao gồm cả vùng đất Quảng Ninh và một phần của tỉnh Hải Dương ngày nay. Đây cũng là thời kỳ phát triển rực rỡ của vùng đất này, với nhiều thành tựu về kinh tế, văn hóa và quân sự.
Lộ An Bang – Tên gọi thời Trần
Vào nửa sau thời Trần, lộ Hải Đông tiếp tục được đổi tên thành lộ An Bang. Tên gọi này có ý nghĩa tượng trưng cho sự bảo vệ quê hương, giữ vững bờ cõi trước sự xâm lược của quân Nguyên Mông. Lộ An Bang thời Trần là một trung tâm chính trị, kinh tế và quân sự quan trọng, góp phần đáng kể vào việc đánh bại quân Nguyên Mông xâm lược.
Quảng Ninh – Tên gọi chính thức
Sau khi nhà Lê thành lập, lộ An Bang được đổi tên thành thừa tuyên Quảng Ninh. Tên gọi này được duy trì cho đến thời nhà Nguyễn. Đến năm 1822, vua Minh Mạng chính thức ấn định tên gọi Quảng Ninh cho vùng đất này, trở thành tên gọi chính thức cho đến ngày nay.
Quảng Ninh, qua những tên gọi lịch sử khác nhau, đã phản ánh những biến thiên hành chính, những sự kiện lịch sử quan trọng và những dấu ấn văn hóa của một vùng đất giàu truyền thống. Những tên gọi này vẫn còn được lưu giữ như những minh chứng về một quá khứ hào hùng và tự hào của mảnh đất địa đầu Đông Bắc.