Khoa lâm sàng và cận lâm sàng là gì?

Khám sức khỏe là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa các phương pháp lâm sàng và cận lâm sàng. Hai khái niệm này, dù khác nhau về bản chất, lại hoàn toàn bổ sung cho nhau, tạo nên một bức tranh toàn cảnh về sức khỏe của bệnh nhân, giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.

Khám lâm sàng là phương pháp trực tiếp đánh giá sức khỏe của bệnh nhân dựa trên quan sát, thăm khám thể chất. Bác sĩ sử dụng các giác quan của mình, lắng nghe, quan sát, sờ, đo đạc các dấu hiệu sinh lý như nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ cơ thể, kiểm tra các dấu hiệu bất thường trên da, nghe tiếng phổi… Từ đó, bác sĩ thu thập thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, để hình thành một giả thuyết ban đầu về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Đây là bước khởi đầu quan trọng, giúp định hướng cho các bước khám tiếp theo.

Khám sức khỏe cận lâm sàng thì tập trung vào việc sử dụng các kỹ thuật hiện đại, không trực tiếp quan sát cơ thể, để thu thập thông tin về cấu trúc, chức năng của các cơ quan nội tạng. Những kỹ thuật này thường là các phương pháp hình ảnh, bao gồm X-quang, siêu âm, CT (Computed Tomography) và MRI (Magnetic Resonance Imaging). X-quang cho phép nhìn thấy các cấu trúc xương, phổi; siêu âm cung cấp hình ảnh chi tiết về các cơ quan mềm như tim, gan, thận; CT scan cho phép cắt lớp chi tiết các mô, giúp phát hiện các tổn thương sâu trong cơ thể; và MRI mang lại hình ảnh rõ nét về cấu trúc mô mềm, rất hữu ích trong chẩn đoán các bệnh lý thần kinh, khối u. Thông tin thu được từ các kỹ thuật này mang tính định lượng, giúp làm rõ hơn các kết quả khám lâm sàng, xác định vị trí, mức độ tổn thương và giúp đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.

Quan trọng hơn, khám cận lâm sàng cung cấp thông tin về cấu trúc và chức năng của cơ quan, giúp bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn, từ đó điều chỉnh phương pháp điều trị cho phù hợp với tình trạng bệnh lý cụ thể của bệnh nhân. Ví dụ, nếu khám lâm sàng cho thấy triệu chứng đau đầu, thì khám cận lâm sàng bằng CT scan có thể giúp xác định nguyên nhân là do khối u hay xuất huyết não. Đây chính là sự bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau mà hai loại khám này mang lại.

Trên thực tế, không phải lúc nào cả hai loại khám cũng được thực hiện song song. Sự lựa chọn sử dụng khám lâm sàng và cận lâm sàng phụ thuộc vào triệu chứng của bệnh nhân, tiền sử bệnh, và độ ưu tiên về độ chính xác. Nhưng trong đa số trường hợp, việc kết hợp cả khám lâm sàng và cận lâm sàng tạo nên một quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả hơn, đóng góp vào việc chăm sóc sức khỏe toàn diện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.