Apa saja yang menyebabkan bahasa yang kita gunakan tidak baku?

Mengapa Bahasa Kita Tidak Baku? Sebuah Renungan

Bahasa Melayu, sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa pengantar utama di Malaysia, seharusnya dijaga kemurnian dan kekayaannya. Namun, realitinya, kita sering terdedah kepada penggunaan bahasa yang tidak baku, menjejaskan kejelasan dan estetika komunikasi kita. Apakah punca utama fenomena ini? Jawapannya bukanlah tunggal, tetapi merangkumi pelbagai faktor yang saling berkait.

Salah satu faktor utama ialah pengaruh bahasa asing. Era globalisasi dan pendedahan meluas kepada media antarabangsa, khususnya melalui internet dan media sosial, telah menyebabkan limpahan kata pinjaman asing, sering kali tanpa adaptasi yang sesuai ke dalam struktur bahasa Melayu. Penggunaan istilah Inggeris, contohnya, secara berleluasa, bukan sahaja menjejaskan kekayaan kosa kata Melayu, malah mencipta campuran bahasa yang janggal dan sukar difahami, terutama bagi mereka yang kurang pendedahan kepada bahasa Inggeris. Lebih membimbangkan, penggunaan bahasa asing ini kadangkala menggantikan sepenuhnya penggunaan kata Melayu yang sepadan, mengikis akar budaya dan identiti bahasa kita.

Faktor seterusnya ialah penggunaan dialek tempatan yang berlebihan. Kepelbagaian dialek di Malaysia merupakan khazanah budaya yang perlu dihargai. Namun, penggunaan dialek secara melampau dalam konteks formal atau komunikasi bertulis boleh menyukarkan pemahaman dan mengaburi maksud yang ingin disampaikan. Perbezaan dialek antara negeri-negeri boleh menyebabkan komunikasi menjadi kurang efektif, malah boleh menimbulkan salah faham. Walaupun dialek mempunyai nilai tersendiri, penggunaan bahasa baku masih penting untuk memastikan kecekapan dan keseragaman komunikasi.

Ketiadaan atau kurang kesedaran tentang tatabahasa yang betul merupakan punca utama yang sering diabaikan. Ramai individu, tanpa mengira latar belakang pendidikan, kurang peka terhadap penggunaan tatabahasa, ejaan, dan tanda baca yang tepat. Ini boleh dikaitkan dengan kekurangan pendedahan kepada pengajaran tatabahasa yang berkesan dan menarik, serta kurangnya amalan menulis dan membaca secara intensif. Tanpa kesedaran yang kukuh tentang peraturan bahasa, kita cenderung menggunakan bahasa secara spontan dan tidak formal, justeru menjejaskan kebakuan bahasa yang digunakan.

Selain itu, pengaruh media sosial juga perlu diberi perhatian. Kebebasan dan kelajuan penyebaran maklumat di platform media sosial sering kali mengabaikan aspek kebakuan bahasa. Penggunaan singkatan, bahasa gaul, dan emotikon yang berlebihan dalam komunikasi bertulis menjejaskan kualiti bahasa dan mencipta norma baharu yang kurang formal dan tersusun.

Kesimpulannya, penggunaan bahasa Melayu yang tidak baku adalah satu isu yang kompleks dan berbilang dimensi. Ia bukan sekadar masalah tatabahasa, tetapi juga mencerminkan identiti, kesedaran, dan sikap kita terhadap bahasa kebangsaan. Usaha bersepadu daripada pelbagai pihak, termasuklah Kementerian Pendidikan, badan-badan bahasa, dan individu sendiri, adalah penting untuk meningkatkan kesedaran dan menggalakkan penggunaan bahasa Melayu yang baku, sekaligus memelihara khazanah bahasa yang begitu bernilai ini.