Które lektury będą usunięte?

Które lektury pójdą w odstawkę? Rewolucja w szkolnym kanonie

Reforma szkolnictwa, o której od miesięcy mówi się w kuluarach, wreszcie ujrzała światło dzienne. Dotyczy ona, co budzi gorące dyskusje, kanonu lektur obowiązkowych. Zamiast dotychczasowego, obszernego programu, uczniowie będą mieli styczność z wybranymi fragmentami klasycznych utworów. To radykalna zmiana, która z pewnością wpłynie na sposób postrzegania i rozumienia polskiej literatury przez kolejne pokolenia.

Na pierwszy rzut oka, decyzja o redukcji zakresu lektur wydaje się podyktowana pragmatyzmem. Współczesny uczeń zmaga się z dużą ilością informacji i zadań, a obszerne lektury mogły stanowić przeszkodę w efektywnym przyswajaniu wiedzy z innych przedmiotów. Argument o dostosowaniu programu do współczesnych realiów zdaje się potwierdzać to założenie.

Jednakże, decyzja o ograniczeniu lektury “Ferdydurke”, “Inne świat”, “Chłopów”, “Potopu” i “Pana Tadeusza” do wybranych fragmentów budzi kontrowersje. Czy pominięcie całości tych dzieł nie pozbawi uczniów szansy na pełne zrozumienie złożoności fabuły, bogactwa języka i głębi myśli zawartych w tych klasycznych utworach? Czy wybrane fragmenty będą w stanie oddać klimat i ideę całości? To pytania, na które odpowiedzi będą musiały dać dopiero efekty wdrożenia reformy.

Krytycy zwracają uwagę na ryzyko uproszczenia i spłycenia odbioru literatury. Ucięcie fragmentów może pozbawić uczniów możliwości samodzielnej interpretacji, analizy i krytycznej refleksji nad lekturą. Może to również ograniczyć ich rozwój intelektualny i kształtowanie umiejętności analizy tekstów.

Z drugiej strony, zwolennicy reformy podkreślają, że wybór odpowiednich fragmentów pozwoli skoncentrować się na kluczowych wątkach i przesłaniach danego utworu. Dzięki temu uczniowie mogą lepiej zrozumieć kontekst historyczny i społeczny, a także lepiej przyswoić wiedzę literacką, nie tracąc czasu na czytanie mniej istotnych fragmentów.

Nie ulega wątpliwości, że reforma ta wywoła dyskusję na skalę ogólnopolską. Kluczowe będzie to, jak zostaną wybrane fragmenty lektur oraz jak będą one przedstawione uczniom. Czy uda się znaleźć złoty środek pomiędzy potrzebą dostosowania programu do współczesnych realiów a zachowaniem walorów edukacyjnych klasycznych lektur? Odpowiedź na to pytanie poznamy dopiero za jakiś czas, obserwując efekty wprowadzonych zmian. W międzyczasie pozostaje nam zastanawiać się nad tym, czy “redukcja” nie okaże się w efekcie “kastracją” szkolnego kanonu lektur.