Jakie badania przy wysokim stresie?

Poziom kortyzolu to nie wszystko: kompleksowa diagnostyka wysokiego stresu

Wysoki poziom stresu to coraz powszechniejszy problem współczesnego świata, wpływający negatywnie na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Choć powszechnie kojarzy się on z badaniem poziomu kortyzolu – „hormonu stresu” – diagnoza oparta wyłącznie na tym parametrze może być niewystarczająca i prowadzić do błędnego obrazu sytuacji. Kompleksowe podejście do oceny poziomu stresu wymaga szerszego spektrum badań, uwzględniających wpływ przewlekłego napięcia na cały organizm.

Oczywiście, pomiar stężenia kortyzolu we krwi lub ślinie pozostaje ważnym elementem diagnostyki. Jednak jego poziom może być zmienny w ciągu doby i podlegać wpływom wielu czynników, takich jak godzina pobrania próbki, aktywność fizyczna czy dieta. Z tego względu, opieranie się wyłącznie na tym badaniu może być zawodne.

Aby uzyskać bardziej precyzyjny obraz, warto rozszerzyć diagnostykę o dodatkowe badania, które pomogą zidentyfikować konsekwencje przewlekłego stresu na poziomie hormonalnym i fizycznym. Wśród nich znajdują się:

• Pomiar poziomu prolaktyny: Ten hormon, wydzielany przez przysadkę mózgową, jest wrażliwy na stres. Podwyższony poziom prolaktyny może wskazywać na długotrwały stres i jego wpływ na gospodarkę hormonalną. Dodatkowo, nieprawidłowości w poziomie prolaktyny mogą współwystępować z zaburzeniami snu i nastroju, często towarzyszącymi przewlekłemu stresowi.

• Oznaczanie poziomu ACTH (adrenokortykotropiny): ACTH jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową, który stymuluje korę nadnerczy do produkcji kortyzolu. Pomiar ACTH pozwala ocenić, czy nadnercza prawidłowo reagują na sygnały stresu. Nieprawidłowe poziomy ACTH mogą wskazywać na zaburzenia w osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), kluczowej dla regulacji reakcji na stres.

• Ocena jakości snu: Przewlekły stres jest silnie powiązany z zaburzeniami snu, takimi jak bezsenność, częste budzenie się w nocy czy płytki sen. Dokładna analiza snu, może być przeprowadzona za pomocą polisomnografii lub dzienniczka snu, dostarcza cennych informacji o wpływie stresu na jakość regeneracji organizmu.

• Analiza składu ciała: Przewlekły stres może prowadzić do zaburzeń metabolizmu, w tym do zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej brzusznej, zmian w masie mięśniowej i zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Analiza składu ciała, np. za pomocą analizatora impedancji bioelektrycznej, pozwala ocenić fizyczne skutki długotrwałego stresu.

Podsumowując, diagnostyka wysokiego stresu nie powinna ograniczać się do pojedynczego badania poziomu kortyzolu. Kompleksowe podejście, obejmujące analizę prolaktyny, ACTH, ocenę snu i analizę składu ciała, daje szerszy i bardziej wiarygodny obraz wpływu stresu na organizm, pozwala na precyzyjniejszą diagnozę i opracowanie skutecznej strategii terapeutycznej. Pamiętajmy, że wczesne wykrycie i odpowiednie postępowanie są kluczowe dla minimalizacji negatywnych konsekwencji przewlekłego stresu dla zdrowia.