ตัวแปร Variable กี่ชนิด

ตัวแปร (Variable)

ตัวแปรคือคุณลักษณะหรือปัจจัยที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้และมีค่าได้หลากหลาย ในการวิจัย ตัวแปรจะถูกกำหนดเพื่อวัตถุประสงค์ในการอธิบาย ปรากฏการณ์ หรือตรวจสอบสมมติฐาน

ชนิดของตัวแปร

ตัวแปรสามารถแบ่งออกได้หลายประเภทตามวิธีการวัดและการวิเคราะห์ ได้แก่

• ตัวแปรเชิงคุณภาพ (Qualitative Variable) ตัวแปรที่วัดเป็นหมวดหมู่หรือคุณลักษณะ ไม่สามารถวัดเป็นตัวเลข เช่น เพศ สัญชาติ
• ตัวแปรเชิงปริมาณ (Quantitative Variable) ตัวแปรที่วัดเป็นตัวเลขและสามารถใช้ทำการคำนวณทางคณิตศาสตร์ เช่น อายุ น้ำหนัก รายได้

ชนิดของตัวแปรในกระบวนการวิจัย

นอกจากการแบ่งตามวิธีการวัดแล้ว ตัวแปรยังสามารถแบ่งตามบทบาทในกระบวนการวิจัยได้ดังนี้

• ตัวแปรอิสระ (Independent Variable) ตัวแปรที่เป็นสาเหตุหรือปัจจัยที่ส่งผลต่อตัวแปรอื่น ตัวแปรนี้มักถูกควบคุมหรือกำหนดโดยนักวิจัย เช่น ขนาดของปุ๋ยที่ใช้ในการปลูกพืช
• ตัวแปรตาม (Dependent Variable) ตัวแปรที่เป็นผลกระทบหรือการตอบสนองต่อตัวแปรอิสระ ตัวแปรนี้จะเปลี่ยนแปลงไปตามการเปลี่ยนแปลงของตัวแปรอิสระ เช่น ผลผลิตของพืชที่เพิ่มขึ้นเมื่อใช้ปุ๋ยมากขึ้น
• ตัวแปรควบคุม (Controlled Variable) ตัวแปรที่อาจส่งผลต่อการตอบสนองของตัวแปรตาม แต่ถูกควบคุมให้คงที่ตลอดการทดลองเพื่อป้องกันการรบกวน เช่น อุณหภูมิของห้องในห้องปฏิบัติการ
• ตัวแปรแทรกแซง (Intervening Variable) ตัวแปรที่เกิดขึ้นระหว่างตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม ซึ่งอาจส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองตัวแปร เช่น ความวิตกกังวลของผู้เข้าร่วมในการทดสอบ
• ตัวแปรประมวลผล (Moderator Variable) ตัวแปรที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม โดยทำให้ความสัมพันธ์นั้นเปลี่ยนแปลงไป เช่น อายุของผู้เข้าร่วมในการทดสอบอาจส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างความวิตกกังวลและผลการทดสอบ

ความเข้าใจเกี่ยวกับชนิดของตัวแปรมีความสำคัญอย่างมากสำหรับการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ การเลือกประเภทตัวแปรที่เหมาะสมจะช่วยให้นักวิจัยสามารถวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างแม่นยำและสรุปผลอย่างถูกต้อง