CT Scan ตรวจเพื่ออะไร

CT Scan: มากกว่าแค่ภาพเอกซเรย์, ไขความลับร่างกายอย่างละเอียด

CT Scan หรือ Computed Tomography scan เป็นเครื่องมือทางการแพทย์ที่ทรงพลังและมีบทบาทสำคัญในการวินิจฉัยโรคต่างๆ ในยุคปัจจุบัน แม้ว่าหลักการทำงานจะอาศัยรังสีเอกซ์เช่นเดียวกับการเอกซเรย์ทั่วไป แต่ CT Scan เหนือกว่าด้วยความสามารถในการสร้างภาพ 3 มิติที่คมชัดและละเอียด ทำให้แพทย์สามารถมองเห็นโครงสร้างภายในร่างกายได้อย่างลึกซึ้ง ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างมากในการวินิจฉัยและวางแผนการรักษา

ทำไมต้อง CT Scan? อะไรคือข้อดีที่แตกต่าง?

ความพิเศษของ CT Scan คือความสามารถในการสร้างภาพตัดขวาง (slices) ของร่างกายในหลายระนาบ ทำให้เห็นรายละเอียดของเนื้อเยื่อ อวัยวะ และกระดูกได้อย่างชัดเจนกว่าการเอกซเรย์แบบเดิม นอกจากนี้ CT Scan ยังสามารถตรวจจับความผิดปกติเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจมองไม่เห็นด้วยวิธีการตรวจอื่นๆ ได้อีกด้วย ซึ่งเป็นข้อได้เปรียบที่สำคัญในการวินิจฉัยโรคในระยะเริ่มต้น

CT Scan ตรวจเพื่ออะไร?

CT Scan ถูกนำมาใช้ในการตรวจวินิจฉัยโรคและภาวะต่างๆ ได้อย่างกว้างขวาง ตัวอย่างเช่น:

• ตรวจหาเนื้องอกและมะเร็ง: CT Scan สามารถตรวจหาเนื้องอกในอวัยวะต่างๆ เช่น ปอด ตับ ไต ตับอ่อน และสมอง รวมถึงช่วยในการประเมินขนาด รูปร่าง และการแพร่กระจายของมะเร็ง
• ตรวจหาความผิดปกติของกระดูก: CT Scan มีประโยชน์ในการวินิจฉัยกระดูกหัก ข้อเคลื่อน ภาวะกระดูกพรุน และโรคข้ออักเสบ
• ตรวจหาความผิดปกติของหลอดเลือด: CT Angiography (CTA) เป็นการตรวจ CT Scan ร่วมกับการฉีดสี เพื่อตรวจหาความผิดปกติของหลอดเลือด เช่น หลอดเลือดโป่งพอง หลอดเลือดตีบ และลิ่มเลือดอุดตัน
• ตรวจหาการบาดเจ็บภายใน: CT Scan สามารถตรวจหาเลือดออกภายใน การฉีกขาดของอวัยวะ และความเสียหายอื่นๆ ที่เกิดจากการบาดเจ็บ
• วินิจฉัยโรคติดเชื้อ: CT Scan ช่วยในการวินิจฉัยโรคติดเชื้อในปอด เช่น ปอดอักเสบ วัณโรค และฝีในปอด
• วางแผนการผ่าตัด: CT Scan สามารถให้ข้อมูลที่จำเป็นสำหรับการวางแผนการผ่าตัด เช่น ตำแหน่ง ขนาด และรูปร่างของอวัยวะที่ต้องผ่าตัด

ขั้นตอนการตรวจ CT Scan

โดยทั่วไป การตรวจ CT Scan จะใช้เวลาประมาณ 15-30 นาที ผู้ป่วยจะถูกขอให้นอนราบลงบนเตียงตรวจ ซึ่งจะเคลื่อนที่ผ่านช่องเปิดของเครื่อง CT Scan ในระหว่างการตรวจ เครื่องจะปล่อยรังสีเอกซ์หมุนรอบตัวผู้ป่วยเพื่อสร้างภาพตัดขวางของร่างกาย

ในบางกรณี แพทย์อาจให้ผู้ป่วยดื่มหรือฉีดสารทึบรังสี (contrast dye) เพื่อช่วยให้ภาพที่ได้มีความคมชัดมากยิ่งขึ้น สารทึบรังสีอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกร้อนวูบวาบหรือมีรสชาติแปลกๆ ในปาก แต่โดยทั่วไปอาการเหล่านี้จะหายไปเองอย่างรวดเร็ว

ข้อควรระวังและผลข้างเคียง

แม้ว่า CT Scan จะเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์อย่างมาก แต่ก็มีข้อควรระวังบางประการ:

• รังสีเอกซ์: การตรวจ CT Scan ใช้รังสีเอกซ์ ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งในระยะยาว ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการตรวจ CT Scan โดยไม่จำเป็น โดยเฉพาะในเด็กและสตรีมีครรภ์
• สารทึบรังสี: ผู้ป่วยบางรายอาจแพ้สารทึบรังสี หากมีอาการแพ้ เช่น ผื่นคัน หายใจลำบาก หรือบวม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• ไต: สารทึบรังสีอาจส่งผลเสียต่อไตในผู้ป่วยที่มีภาวะไตเสื่อม ดังนั้นผู้ป่วยที่มีโรคไตควรปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับการตรวจ

สรุป

CT Scan เป็นเครื่องมือวินิจฉัยโรคที่สำคัญและมีประสิทธิภาพสูง ด้วยความสามารถในการสร้างภาพ 3 มิติที่ละเอียด ทำให้แพทย์สามารถมองเห็นความผิดปกติภายในร่างกายได้อย่างชัดเจน อย่างไรก็ตาม ควรพิจารณาถึงข้อดีข้อเสียและความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นก่อนเข้ารับการตรวจ CT Scan และปรึกษาแพทย์เพื่อให้แน่ใจว่าการตรวจนั้นมีความจำเป็นและเหมาะสมกับสภาพร่างกายของผู้ป่วย