ตุ่มน้ำเกิดจากอะไร

ตุ่มน้ำพอง: เมื่อระบบภูมิคุ้มกันหันมาทำร้ายตัวเอง

ตุ่มน้ำพองบนผิวหนังเป็นอาการที่พบได้บ่อย แต่สาเหตุเบื้องหลังนั้นอาจซับซ้อนกว่าที่คิด แม้จะมีสาเหตุหลากหลาย ตั้งแต่การติดเชื้อไปจนถึงการแพ้สารเคมี แต่ในหลายกรณี ตุ่มน้ำพองเกิดจากความผิดปกติภายในร่างกายเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการทำงานผิดพลาดของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งปกติแล้วมีหน้าที่ปกป้องร่างกายจากสิ่งแปลกปลอม แต่กลับหันมาทำลายเนื้อเยื่อของร่างกายเอง นั่นคือ “โรคภูมิต้านตนเอง” ซึ่งส่งผลให้เกิดการอักเสบและสร้างตุ่มน้ำขึ้นมา

หนึ่งในโรคภูมิต้านตนเองที่ทำให้เกิดตุ่มน้ำพองที่พบได้บ่อย คือ โรคเพมฟิกัส (Pemphigus) และ โรคเพมฟิกอยด์ (Pemphigoid) ทั้งสองโรคนี้มีกลไกการเกิดที่แตกต่างกันเล็กน้อย แต่ผลลัพธ์ที่ปรากฏคือการเกิดตุ่มน้ำขนาดต่างๆ บนผิวหนังและเยื่อบุต่างๆ เช่น เยื่อบุในช่องปาก เยื่อบุตา และเยื่อบุอวัยวะเพศ

โรคเพมฟิกัส เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันสร้างแอนติบอดีที่เข้าทำลายโปรตีนที่เชื่อมต่อเซลล์ผิวหนัง ทำให้เซลล์ผิวหนังแยกตัวออกจากกัน เกิดเป็นตุ่มน้ำใสหรือขุ่น ตุ่มน้ำเหล่านี้มักเปราะบางแตกง่าย และอาจทำให้เกิดแผลที่เจ็บปวดได้ โรคเพมฟิกัสแบ่งออกเป็นหลายชนิด โดยอาการรุนแรงและการรักษาจะแตกต่างกันไปตามชนิดของโรค

โรคเพมฟิกอยด์ แตกต่างจากเพมฟิกัสตรงที่แอนติบอดีจะเข้าทำลายบริเวณใต้เซลล์ผิวหนัง ทำให้เกิดตุ่มน้ำขนาดใหญ่ขึ้น และมักมีอาการคันร่วมด้วย แม้ว่าตุ่มน้ำในโรคเพมฟิกอยด์จะเปราะบางน้อยกว่าเพมฟิกัส แต่ก็ยังสามารถแตกได้และทำให้เกิดการติดเชื้อแทรกซ้อนได้เช่นกัน

การวินิจฉัยโรคเพมฟิกัสและเพมฟิกอยด์จำเป็นต้องอาศัยการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น การตรวจชิ้นเนื้อผิวหนังเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงของเซลล์และการตรวจหาแอนติบอดีเฉพาะ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนัง (แพทย์ผิวหนัง) จะเป็นผู้วินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งอาจรวมถึงการใช้ยา corticosteroids, ยาภูมิคุ้มกัน, และในบางกรณีอาจต้องใช้การรักษาอื่นๆ ร่วมด้วย

ตุ่มน้ำพองจึงไม่ใช่เพียงแค่ปัญหาผิวหนังธรรมดา หากพบตุ่มน้ำพองที่ผิดปกติ มีขนาดใหญ่ เกิดขึ้นบ่อยครั้ง หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น มีไข้ อ่อนเพลีย หรือปวดข้อ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่ถูกต้อง การรักษาอย่างทันท่วงทีจะช่วยลดความรุนแรงของอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้

หมายเหตุ: บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้เบื้องต้นเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ หากมีข้อสงสัยหรือพบอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาที่เหมาะสม