โรคเบาจืดตรวจพบความผิดปกติของระดับฮอร์โมนอะไรบ้าง

โรคเบาจืด: เมื่อร่างกายสูญเสียน้ำเกินความจำเป็น ไขความลับความผิดปกติของฮอร์โมน

โรคเบาจืด ชื่ออาจคล้ายโรคเบาหวาน แต่แท้จริงแล้วเป็นภาวะที่ร่างกายสูญเสียน้ำมากเกินไปผ่านทางปัสสาวะ สาเหตุหลักมาจากความผิดปกติของฮอร์โมนสำคัญที่ชื่อว่า ฮอร์โมนแอนติไดยูเรติก (Antidiuretic Hormone – ADH) หรือ วาโซเพรสซิน (Vasopressin) ฮอร์โมนนี้ทำหน้าที่ควบคุมสมดุลน้ำในร่างกายโดยสั่งการให้ไตดูดซึมน้ำกลับเข้าสู่กระแสเลือด หากระบบการทำงานของ ADH ผิดพลาด ร่างกายจะไม่สามารถเก็บกักน้ำไว้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้เกิดอาการปัสสาวะบ่อยและปริมาณมากผิดปกติ นำไปสู่ภาวะขาดน้ำและความกระหายน้ำอย่างรุนแรง

การตรวจพบความผิดปกติของระดับฮอร์โมน ADH เป็นกุญแจสำคัญในการวินิจฉัยโรคเบาจืด ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นประเภทหลักๆ ได้สองประเภท โดยพิจารณาจากสาเหตุของความผิดปกติ:

• โรคเบาจืดชนิดกลาง (Central Diabetes Insipidus): เกิดจากการที่ร่างกายผลิตฮอร์โมน ADH ได้น้อยเกินไป หรือไม่ผลิตเลย สาเหตุอาจมาจากความผิดปกติของต่อมใต้สมองส่วนหลัง ซึ่งเป็นแหล่งผลิต ADH เช่น เนื้องอก การติดเชื้อ การบาดเจ็บที่ศีรษะ หรือโรคทางพันธุกรรมบางชนิด

• โรคเบาจืดชนิดไต (Nephrogenic Diabetes Insipidus): เกิดจากภาวะที่ไตไม่ตอบสนองต่อฮอร์โมน ADH แม้ว่าร่างกายจะผลิต ADH ได้ในปริมาณปกติ สาเหตุอาจมาจากความผิดปกติทางพันธุกรรมที่ส่งผลต่อตัวรับ ADH ในไต โรคไตเรื้อรัง การใช้ยาบางชนิด หรือความผิดปกติของอิเล็กโทรไลต์ในเลือด

นอกจากการตรวจวัดระดับ ADH ในเลือดแล้ว แพทย์อาจทำการทดสอบอื่นๆ เช่น การทดสอบการอดน้ำ (Water Deprivation Test) เพื่อประเมินความสามารถของไตในการเก็บกักน้ำ และแยกความแตกต่างระหว่างโรคเบาจืดชนิดกลางและชนิดไต การตรวจเพิ่มเติมเหล่านี้จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคได้อย่างแม่นยำ และวางแผนการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งอาจรวมถึงการให้ฮอร์โมน ADH สังเคราะห์ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น การดื่มน้ำอย่างเพียงพอ และการรักษาโรคต้นเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเบาจืด

การเข้าใจถึงความผิดปกติของฮอร์โมน ADH และการตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้อง เป็นสิ่งสำคัญในการจัดการและรักษาโรคเบาจืดอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยสามารถควบคุมอาการ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น.