ให้ 0.9 NSS เพื่ออะไร

0.9% NSS: น้ำเกลือธรรมดาที่ไม่ธรรมดา และบทบาทในการรักษา

สารละลาย 0.9% NSS หรือ Normal Saline Solution ที่เราคุ้นเคยกันดี อาจดูเหมือนเป็นเพียง “น้ำเกลือ” ธรรมดาๆ แต่จริงๆ แล้วมันมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการแพทย์ และเป็นพื้นฐานของการรักษาหลายภาวะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของภาวะขาดน้ำและสมดุลอิเล็กโทรไลต์ในร่างกาย

ทำไมต้อง 0.9%?

ความพิเศษของ 0.9% NSS อยู่ที่ความเข้มข้นของเกลือโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) ที่ 0.9% ในน้ำกลั่นบริสุทธิ์ ความเข้มข้นนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะใกล้เคียงกับความเข้มข้นของเกลือแร่ในเลือดและของเหลวในร่างกายของเรามากที่สุด เมื่อให้สารละลายนี้เข้าสู่ร่างกาย จึงไม่ก่อให้เกิดความเสียสมดุลของแรงดันออสโมติก (Osmotic pressure) ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อเซลล์ได้

• ถ้าความเข้มข้นสูงกว่า (Hypertonic): เซลล์จะสูญเสียน้ำให้กับสารละลาย ทำให้เซลล์เหี่ยว
• ถ้าความเข้มข้นต่ำกว่า (Hypotonic): สารละลายจะไหลเข้าสู่เซลล์ ทำให้เซลล์บวมและอาจแตกได้

ดังนั้น 0.9% NSS จึงเป็นสารละลายที่ “ไอโซโทนิก” (Isotonic) คือมีความสมดุลกับของเหลวในร่างกาย และสามารถใช้ได้อย่างปลอดภัยโดยไม่ก่อให้เกิดผลกระทบดังกล่าว

ประโยชน์หลักของ 0.9% NSS:

• ทดแทนภาวะขาดน้ำ: นี่คือบทบาทหลักที่สำคัญที่สุดของ 0.9% NSS เมื่อร่างกายขาดน้ำ ไม่ว่าจะจากการอาเจียน ท้องเสีย เสียเลือด หรือสาเหตุอื่นๆ สารละลายนี้จะช่วยเติมเต็มปริมาณน้ำในร่างกาย ทำให้ระบบต่างๆ กลับมาทำงานได้ปกติ
• ทดแทนอิเล็กโทรไลต์: นอกเหนือจากน้ำแล้ว ร่างกายยังสูญเสียอิเล็กโทรไลต์ที่จำเป็น เช่น โซเดียมและคลอไรด์ ซึ่ง 0.9% NSS ช่วยทดแทนอิเล็กโทรไลต์เหล่านี้ได้ในระดับหนึ่ง ทำให้ร่างกายรักษาสมดุลได้
• ใช้เป็นตัวทำละลายยา: 0.9% NSS มักถูกใช้เป็นตัวทำละลายสำหรับยาฉีดหลายชนิด เนื่องจากมีความปลอดภัยและเข้ากันได้ดีกับร่างกาย
• ใช้ล้างแผล: สามารถใช้ 0.9% NSS ล้างแผลเพื่อชำระล้างสิ่งสกปรกและเชื้อโรค ลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ
• ใช้สวนล้าง: ในบางกรณี สามารถใช้ 0.9% NSS สวนล้างเพื่อทำความสะอาดลำไส้
• ช่วยในการให้ยาทางหลอดเลือดดำ: ใช้เป็นสารละลายหลักในการให้ยาทางหลอดเลือดดำ ช่วยให้ยาไหลเข้าสู่กระแสเลือดได้อย่างราบรื่น

ความแตกต่างระหว่าง 0.9% NSS กับ Dextrose 5% in 0.9% NaCl:

สารละลาย Dextrose 5% in 0.9% NaCl คือ 0.9% NSS ที่มีการเติมน้ำตาลกลูโคส 5% เข้าไป ทำให้สารละลายนี้มีคุณสมบัติเพิ่มเติมคือการให้พลังงานแก่ร่างกายในรูปของน้ำตาลกลูโคส

• 0.9% NSS: เหมาะสำหรับการทดแทนน้ำและอิเล็กโทรไลต์โดยเฉพาะ
• Dextrose 5% in 0.9% NaCl: เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ต้องการทั้งน้ำ เกลือแร่ และพลังงาน เช่น ผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารได้ หรือผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

ข้อควรระวังและคำแนะนำ:

แม้ว่า 0.9% NSS จะมีความปลอดภัย แต่ก็ควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์เสมอ การให้ในปริมาณที่มากเกินไปอาจทำให้เกิดภาวะน้ำเกิน (Fluid overload) ซึ่งอาจเป็นอันตรายได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวหรือไตทำงานผิดปกติ

สรุป:

0.9% NSS ไม่ได้เป็นเพียง “น้ำเกลือ” ธรรมดา แต่เป็นสารละลายที่มีบทบาทสำคัญในการรักษาภาวะขาดน้ำและสมดุลอิเล็กโทรไลต์ในร่างกาย การทำความเข้าใจถึงประโยชน์และความสำคัญของ 0.9% NSS จะช่วยให้เราตระหนักถึงความสำคัญของการรักษาสมดุลของเหลวในร่างกาย และรู้จักการดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสมยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม การใช้ 0.9% NSS ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการรักษา