การขาด วิตามิน B12 มาจากสาเหตุใดเป็นหลัก

ภาวะขาดวิตามิน B12: เมื่อร่างกายไม่สามารถดูดซับสารอาหารสำคัญ

วิตามิน B12 เป็นสารอาหารจำเป็นต่อร่างกาย มีบทบาทสำคัญในการสร้างเม็ดเลือดแดง รักษาสุขภาพระบบประสาท และการทำงานของสมอง การขาดวิตามิน B12 จึงส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างร้ายแรง แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ การขาดวิตามิน B12 นั้นไม่ได้เกิดจากการบริโภคน้อยเสมอไป ในความเป็นจริงแล้ว สาเหตุหลักของการขาดวิตามิน B12 มักมาจาก ปัญหาการดูดซึม มากกว่าการขาดแคลนในอาหาร

แตกต่างจากวิตามินอื่นๆ ที่พบได้ทั่วไปในพืชผักผลไม้ วิตามิน B12 พบได้มากในอาหารจากสัตว์ เช่น เนื้อสัตว์ ปลา ไข่ และผลิตภัณฑ์จากนม ดังนั้น ผู้ที่รับประทานอาหารมังสวิรัติหรือวีแกนจึงมีความเสี่ยงสูงต่อการขาดวิตามิน B12 หากไม่ได้รับการเสริมวิตามินอย่างเหมาะสม แต่ความเสี่ยงนี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ผู้ที่ทานมังสวิรัติเพียงอย่างเดียว

สาเหตุสำคัญที่ทำให้ร่างกายดูดซึมวิตามิน B12 ได้ไม่ดีมีหลายประการ ซึ่งรวมถึง:

• ภาวะขาด Intrinsic Factor (IF): Intrinsic Factor เป็นโปรตีนที่ผลิตในกระเพาะอาหาร มีความสำคัญในการช่วยให้ลำไส้เล็กดูดซึมวิตามิน B12 ได้ หากร่างกายสร้าง IF ได้น้อยหรือไม่สามารถสร้างได้เลย เช่น ในผู้ป่วยโรคโลหิตจางชนิด Addisonian pernicious anemia ซึ่งเป็นโรคภูมิต้านตนเองที่ทำลายเซลล์สร้าง IF จะทำให้ร่างกายไม่สามารถดูดซึมวิตามิน B12 ได้แม้จะรับประทานเข้าไปเพียงพอแล้ว

• ปัญหาทางเดินอาหารเรื้อรัง: โรคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับทางเดินอาหาร เช่น โรคโครห์น โรคซีเลียค การผ่าตัดตัดกระเพาะอาหารหรือลำไส้เล็กส่วนต้น ล้วนแต่ส่งผลกระทบต่อการดูดซึมวิตามิน B12 ได้ทั้งสิ้น เนื่องจากความเสียหายต่อเยื่อบุลำไส้เล็ก ทำให้การดูดซึมสารอาหารต่างๆ รวมถึงวิตามิน B12 ลดลง

• การใช้ยาบางชนิด: การใช้ยาลดกรดในระยะยาว หรือยาบางชนิดที่ใช้รักษาโรคอื่นๆ อาจไปรบกวนกระบวนการดูดซึมวิตามิน B12 ได้ การใช้ยาเหล่านี้ควรรับคำแนะนำจากแพทย์อย่างใกล้ชิด

• ภาวะที่มีอายุมากขึ้น: ความสามารถในการดูดซึมวิตามิน B12 ลดลงตามอายุที่เพิ่มขึ้น ทำให้ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการขาดวิตามิน B12 มากกว่ากลุ่มอายุอื่นๆ

• การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป: การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเป็นเวลานาน อาจส่งผลให้ร่างกายดูดซึมวิตามิน B12 ได้น้อยลง

การวินิจฉัยภาวะขาดวิตามิน B12 ต้องอาศัยการตรวจเลือด เพื่อวัดระดับวิตามิน B12 ในร่างกาย หากพบว่ามีภาวะขาด แพทย์จะแนะนำวิธีการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งอาจรวมถึงการรับประทานอาหารเสริมวิตามิน B12 หรือการรักษาสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดการขาดวิตามิน B12

สรุปได้ว่า การขาดวิตามิน B12 ไม่ได้เกิดจากการบริโภคน้อยเสมอไป แต่ส่วนใหญ่มาจากปัญหาการดูดซึม การเข้าใจสาเหตุต่างๆ เหล่านี้ จะช่วยให้เราสามารถดูแลสุขภาพ และป้องกันภาวะขาดวิตามิน B12 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรปรึกษาแพทย์หากมีข้อสงสัยหรืออาการที่บ่งชี้ถึงการขาดวิตามิน B12 เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง