ทำไมคนเป็นเบาหวานแผลหายยาก

ทำไมแผลของผู้ป่วยเบาหวานจึงหายยาก? มากกว่าแค่การไหลเวียนเลือดที่ลดลง

โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อร่างกายอย่างกว้างขวาง หนึ่งในภาวะแทรกซ้อนที่สร้างความกังวลอย่างมากคือ การหายช้าและมีแนวโน้มติดเชื้อของแผล ซึ่งเป็นปัญหาที่ไม่ใช่แค่เพียงการไหลเวียนเลือดที่ลดลงอย่างที่เข้าใจกันโดยทั่วไป แต่เกี่ยวข้องกับกลไกที่ซับซ้อนหลายอย่างภายในร่างกาย

การที่แผลของผู้ป่วยเบาหวานหายยากนั้น เกิดจากปัจจัยร่วมหลายประการ ซึ่งทำงานประสานกัน ไม่ใช่เพียงแค่ปัจจัยเดียว:

1. การบกพร่องของระบบไหลเวียนโลหิต: ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงอย่างต่อเนื่องจะทำลายหลอดเลือดขนาดเล็ก (microvasculature) ทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อต่างๆได้ลดลง รวมถึงบริเวณแผล ส่งผลให้เซลล์ต่างๆได้รับออกซิเจนและสารอาหารไม่เพียงพอ กระบวนการซ่อมแซมแผลจึงช้าลงและไม่สมบูรณ์

2. ความเสียหายของระบบประสาท: เบาหวานยังทำลายเส้นประสาท ซึ่งเรียกว่า โรคเส้นประสาทเบาหวาน (diabetic neuropathy) ทำให้ความรู้สึกด้านสัมผัส ความเจ็บปวด และอุณหภูมิลดลงหรือสูญเสียไป ผู้ป่วยอาจไม่รู้สึกถึงบาดแผลเล็กๆน้อยๆ ทำให้แผลลุกลามและติดเชื้อได้โดยไม่รู้ตัว

3. ภูมิคุ้มกันบกพร่อง: ระดับน้ำตาลในเลือดสูงจะไปรบกวนการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรคได้ลดลง เพิ่มโอกาสในการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา หรือไวรัส ที่แผล ซึ่งจะยิ่งทำให้แผลหายช้าและลุกลามเป็นแผลเรื้อรัง แผลติดเชื้อรุนแรงได้ง่ายขึ้น

4. การเปลี่ยนแปลงของเมแทบอลิซึม: ระดับน้ำตาลในเลือดสูงจะส่งผลต่อการทำงานของเซลล์ต่างๆ รวมถึงเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการซ่อมแซมแผล ทำให้กระบวนการสร้างเนื้อเยื่อใหม่ (tissue regeneration) ช้าลง และการสร้างคอลลาเจนซึ่งเป็นโปรตีนสำคัญในการสมานแผลก็ลดลงด้วย

5. การอักเสบเรื้อรัง: ระดับน้ำตาลในเลือดสูงทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังในร่างกาย ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้กระบวนการซ่อมแซมแผลล่าช้าและเสี่ยงต่อการติดเชื้อมากขึ้น

ดังนั้น การรักษาแผลของผู้ป่วยเบาหวานจึงจำเป็นต้องคำนึงถึงปัจจัยเหล่านี้ ไม่ใช่แค่การรักษาแผลเพียงอย่างเดียว แต่ต้องควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดี ดูแลสุขภาพเท้าอย่างเคร่งครัด และพบแพทย์เพื่อตรวจเช็คและรับการรักษาอย่างทันท่วงที การป้องกันที่ดีที่สุดคือการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงปกติที่สุด เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ รวมถึงปัญหาแผลหายยากนี้