ปัจจัยที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคจากการประกอบอาชีพมีอะไรบ้าง

ปัจจัยซ่อนเร้นเบื้องหลังโรคจากการประกอบอาชีพ: เมื่อร่างกายส่งสัญญาณเตือนภัย

โรคจากการประกอบอาชีพ (Occupational Diseases) มิใช่เรื่องไกลตัว เป็นปัญหาสุขภาพที่ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพการทำงานและคุณภาพชีวิตของผู้คนทั่วโลก การเกิดโรคเหล่านี้ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เกิดจากปฏิสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างปัจจัยหลายประการ ทั้งปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมการทำงาน เครื่องมือ อุปกรณ์ และที่สำคัญคือ ปัจจัยด้านบุคคลเอง ซึ่งมักถูกมองข้ามไป

บทความนี้จะเจาะลึกลงไปในรายละเอียดของปัจจัยต่างๆ ที่เป็นสาเหตุสำคัญของโรคจากการประกอบอาชีพ โดยจะเน้นที่ปัจจัยด้านบุคคล ซึ่งเป็นเสมือน “กุญแจสำคัญ” ที่ไขไปสู่ความเข้าใจที่ครอบคลุมยิ่งขึ้น และนำไปสู่การป้องกันที่ดีกว่าเดิม

ปัจจัยด้านบุคคล: ตัวแปรสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม

แม้สภาพแวดล้อมการทำงานจะเป็นปัจจัยหลัก แต่ความไวต่อโรคของแต่ละบุคคลก็แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด ปัจจัยด้านบุคคลที่ส่งผลต่อความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอาชีพนั้นมีความหลากหลาย และมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันอย่างซับซ้อน ได้แก่:

• เพศ: งานบางประเภทอาจมีความเสี่ยงแตกต่างกันไปตามเพศ เช่น งานที่ต้องยกของหนัก อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย หรืองานที่ต้องใช้ความละเอียดอ่อน อาจเหมาะสมกับผู้หญิงมากกว่า อย่างไรก็ตาม การวิเคราะห์ต้องคำนึงถึงปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย ไม่ควรสรุปเพียงแค่เพศอย่างเดียว

• อายุ: ผู้สูงอายุมีแนวโน้มที่จะมีสุขภาพที่ไม่แข็งแรงเท่ากับคนหนุ่มสาว ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคจากการประกอบอาชีพสูงขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอลง ความสามารถในการฟื้นตัวที่ลดลง และการสะสมของความเสื่อมต่างๆ ล้วนเป็นปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยง

• สุขภาพเดิม: ผู้ที่มีโรคประจำตัวอยู่ก่อนแล้ว เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคภูมิแพ้ หรือโรคข้อ จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอาชีพสูงกว่า เนื่องจากโรคเหล่านี้จะทำให้ร่างกายอ่อนแอลง และมีความต้านทานต่อสารก่อโรคได้น้อยลง อาการเดิมอาจกำเริบรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดโรคแทรกซ้อนได้ง่ายขึ้น

• เวลาทำงานต่อวันและระยะเวลาทำงานรวม: การทำงานหนัก การทำงานล่วงเวลาเป็นประจำ และการทำงานติดต่อกันเป็นเวลานาน จะส่งผลเสียต่อสุขภาพทั้งทางกายและทางใจ เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคจากการประกอบอาชีพต่างๆ เช่น โรคกล้ามเนื้อและกระดูก โรคระบบประสาท และภาวะเครียดสะสม

• ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับความเสี่ยง: การขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความเสี่ยงของงานที่ทำ และการป้องกันตนเอง จะทำให้ผู้ทำงานไม่สามารถป้องกันตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอาชีพสูงขึ้น

• ความไวต่อสารก่อภูมิแพ้หรือสารก่อโรค: แต่ละบุคคลมีความไวต่อสารก่อภูมิแพ้หรือสารก่อโรคแตกต่างกัน บางคนอาจมีอาการแพ้หรือเจ็บป่วยจากสารเหล่านี้ได้ง่ายกว่าคนอื่น การทราบถึงความไวของตนเองจึงสำคัญ เพื่อเลือกงานที่เหมาะสมและป้องกันตนเองได้อย่างถูกวิธี

การเข้าใจปัจจัยเหล่านี้จะช่วยให้ทั้งผู้ประกอบการและลูกจ้างร่วมกันสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคจากการประกอบอาชีพ และส่งเสริมสุขภาพที่ดีของผู้ทำงาน การประเมินความเสี่ยง การฝึกอบรม และการตรวจสุขภาพเป็นประจำ ล้วนเป็นกลไกสำคัญในการดูแลสุขภาพและความปลอดภัยของแรงงาน เพื่ออนาคตการทำงานที่ยั่งยืนและมีคุณภาพชีวิตที่ดี