อาการของวิตามินบี 1 ขาดคืออะไร

สัญญาณเตือนภัยเงียบ: ร่างกายกำลังส่งสัญญาณ “ขาดแคลน” วิตามินบี 1

วิตามินบี 1 หรือไทอามีน (Thiamine) เป็นวิตามินที่ละลายในน้ำและมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการทำงานของร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระบบประสาท กล้ามเนื้อ และการเผาผลาญพลังงาน หากร่างกายได้รับวิตามินบี 1 ไม่เพียงพอ อาจนำไปสู่ภาวะที่เรียกว่า “ภาวะขาดวิตามินบี 1” ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาวได้

สิ่งที่น่ากังวลคือ อาการขาดวิตามินบี 1 ในระยะแรกมักไม่ชัดเจน ทำให้หลายคนละเลยและไม่ได้ใส่ใจ จนกระทั่งอาการเริ่มรุนแรงขึ้น การตระหนักถึงสัญญาณเตือนภัยเบื้องต้นจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง

อาการที่บ่งบอกถึงการขาดวิตามินบี 1 ที่คุณอาจมองข้าม:

• เหนื่อยง่าย อ่อนเพลียผิดปกติ: แม้จะพักผ่อนเพียงพอแล้ว ก็ยังรู้สึกเหนื่อยล้า อ่อนแรง ไม่มีเรี่ยวแรงทำกิจกรรมต่างๆ
• เหน็บชาตามปลายมือปลายเท้า: รู้สึกซ่าๆ เหมือนมีอะไรไต่ตามผิวหนัง หรือรู้สึกชาบริเวณมือ เท้า นิ้วมือ นิ้วเท้า
• ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะบริเวณน่อง: มักมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณน่อง แม้จะไม่ได้ออกกำลังกายหนัก
• อารมณ์แปรปรวน: หงุดหงิดง่าย ขี้โมโห ซึมเศร้า หรือวิตกกังวล โดยไม่มีสาเหตุ
• การรับรู้ความรู้สึกเปลี่ยนแปลง: รู้สึกเจ็บแปล๊บตามแขนขา สัมผัสผิดเพี้ยน หรือมีความไวต่อความรู้สึกมากขึ้น
• เบื่ออาหาร: ไม่อยากอาหาร น้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ

เมื่ออาการรุนแรงขึ้น:

หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษา ภาวะขาดวิตามินบี 1 อาจนำไปสู่ภาวะที่รุนแรงขึ้น เช่น

• โรคเหน็บชา (Beri Beri): ส่งผลต่อระบบประสาทและหัวใจ ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง หัวใจเต้นเร็ว หายใจลำบาก และบวม
• Wernicke-Korsakoff Syndrome: พบได้บ่อยในผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ทำให้เกิดความสับสน สูญเสียความทรงจำ และปัญหาเกี่ยวกับการทรงตัว

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ขาดวิตามินบี 1:

• การรับประทานอาหารที่ไม่สมดุล: ทานอาหารแปรรูป อาหารขัดสี หรืออาหารที่มีวิตามินบี 1 น้อย
• การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป: แอลกอฮอล์ขัดขวางการดูดซึมวิตามินบี 1
• โรคบางชนิด: เช่น โรคตับ โรคไต โรคเบาหวาน หรือภาวะที่ทำให้ร่างกายดูดซึมวิตามินบี 1 ได้ไม่ดี
• ยาบางชนิด: เช่น ยาขับปัสสาวะ
• การตั้งครรภ์และให้นมบุตร: ความต้องการวิตามินบี 1 เพิ่มขึ้นในช่วงนี้

สิ่งที่คุณควรทำ:

หากคุณสังเกตเห็นอาการดังกล่าว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม โดยแพทย์อาจทำการตรวจเลือดเพื่อวัดระดับวิตามินบี 1 ในร่างกาย

การป้องกัน:

• รับประทานอาหารที่มีวิตามินบี 1 สูง: เช่น ธัญพืชไม่ขัดสี ถั่ว เมล็ดพืช เนื้อหมู ปลา และผักใบเขียว
• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
• ปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการ: หากคุณมีความเสี่ยงที่จะขาดวิตามินบี 1 หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับปริมาณวิตามินบี 1 ที่ควรได้รับ

การใส่ใจและสังเกตอาการผิดปกติของร่างกายอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้คุณสามารถตรวจพบภาวะขาดวิตามินบี 1 ได้ตั้งแต่เนิ่นๆ และได้รับการรักษาที่เหมาะสม เพื่อรักษาสุขภาพที่ดีในระยะยาว