เกลือแร่ในร่างกายสูงเกิดจากอะไร

เกลือแร่ในร่างกายสูง: ภัยเงียบที่ต้องใส่ใจ

ภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูง หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่าภาวะ Hypernatremia เป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับโซเดียมในเลือดสูงกว่าปกติ โซเดียมเป็นแร่ธาตุสำคัญที่จำเป็นต่อการทำงานของร่างกายในหลายด้าน เช่น ควบคุมสมดุลของเหลว รักษาความดันโลหิต และช่วยในการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ อย่างไรก็ตาม เมื่อระดับโซเดียมสูงเกินไป อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้

แม้ว่าการบริโภคเกลือมากเกินไป ร่วมกับการดื่มน้ำน้อย และการสูญเสียน้ำจากเหงื่อในสภาพอากาศร้อนจัด จะเป็นสาเหตุหลักที่ทราบกันดี แต่สาเหตุของภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูงนั้นมีความซับซ้อนและหลากหลายกว่านั้นมาก การเข้าใจถึงสาเหตุอื่นๆ ที่อาจเป็นไปได้ จะช่วยให้เราตระหนักถึงความเสี่ยงและป้องกันภาวะนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นอกเหนือจากสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้น อะไรคือปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูง?

• โรคที่ส่งผลต่อการทำงานของไต: ไตมีหน้าที่สำคัญในการควบคุมสมดุลของโซเดียมในร่างกาย โรคไตบางชนิด เช่น โรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease – CKD) หรือภาวะไตวายเฉียบพลัน (Acute Kidney Injury – AKI) อาจทำให้ไตไม่สามารถกำจัดโซเดียมส่วนเกินออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ระดับโซเดียมในเลือดสูงขึ้นได้
• ปัญหาเกี่ยวกับฮอร์โมน: ฮอร์โมนบางชนิด เช่น ฮอร์โมน ADH (Antidiuretic Hormone) มีบทบาทสำคัญในการควบคุมปริมาณน้ำในร่างกาย ความผิดปกติในการผลิตหรือการตอบสนองต่อฮอร์โมน ADH อาจทำให้ไตดูดซึมน้ำกลับเข้าสู่ร่างกายมากเกินไป ทำให้ความเข้มข้นของโซเดียมในเลือดสูงขึ้น
• ภาวะขาดน้ำรุนแรงจากสาเหตุอื่นๆ: นอกจากเหงื่อออกมากแล้ว การขาดน้ำรุนแรงอาจเกิดจากอาการท้องเสียอย่างรุนแรง อาเจียนอย่างต่อเนื่อง หรือการใช้ยาขับปัสสาวะในปริมาณมาก ภาวะเหล่านี้ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำในปริมาณมาก ส่งผลให้ระดับโซเดียมในเลือดสูงขึ้น
• การได้รับโซเดียมมากเกินไปโดยไม่รู้ตัว: นอกเหนือจากการปรุงรสอาหารด้วยเกลือแล้ว โซเดียมยังพบได้ในอาหารแปรรูป เครื่องดื่มเกลือแร่ และยาบางชนิด การบริโภคสิ่งเหล่านี้ในปริมาณมากโดยไม่ระมัดระวัง อาจทำให้ร่างกายได้รับโซเดียมมากเกินไปโดยไม่รู้ตัว
• การได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำ (IV Fluids): ในบางกรณี ผู้ป่วยที่ได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำที่มีปริมาณโซเดียมสูง อาจมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีโรคประจำตัวอยู่แล้ว
• โรคเบาจืด (Diabetes Insipidus): โรคนี้เกิดจากการที่ร่างกายไม่สามารถควบคุมสมดุลของเหลวได้อย่างเหมาะสม ทำให้เกิดการปัสสาวะบ่อยและมากเกินไป ส่งผลให้ร่างกายสูญเสียน้ำมากและเสี่ยงต่อภาวะเกลือแร่ในเลือดสูง

อาการที่ควรสังเกต:

อาการของภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูงอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับระดับโซเดียมในเลือดและสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะนี้ อาการที่พบบ่อย ได้แก่

• กระหายน้ำมากผิดปกติ
• ปัสสาวะบ่อย
• อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
• สับสน มึนงง
• กล้ามเนื้อกระตุก
• ชัก

สิ่งที่ควรทำเมื่อสงสัยว่ามีภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูง:

หากคุณมีอาการที่น่าสงสัย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด การวินิจฉัยภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูงมักจะทำโดยการตรวจเลือดเพื่อวัดระดับโซเดียมในเลือด แพทย์อาจทำการตรวจเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะนี้

การป้องกัน:

• ดื่มน้ำให้เพียงพอ: โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสภาพอากาศร้อน หรือเมื่อออกกำลังกาย
• จำกัดปริมาณเกลือ: อ่านฉลากโภชนาการและหลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปที่มีโซเดียมสูง
• ปรึกษาแพทย์: หากคุณมีโรคประจำตัวที่อาจส่งผลต่อสมดุลของโซเดียมในร่างกาย

ภาวะเกลือแร่ในร่างกายสูงเป็นภาวะที่ควรให้ความสนใจ แม้ว่าการบริโภคเกลือมากเกินไปจะเป็นสาเหตุหลัก แต่ปัจจัยอื่นๆ ก็สามารถมีส่วนทำให้เกิดภาวะนี้ได้ การตระหนักถึงสาเหตุและความเสี่ยงต่างๆ จะช่วยให้คุณดูแลสุขภาพและป้องกันภาวะนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ การปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการที่น่าสงสัยเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ได้รับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม